Hulpverlening bij huiselijk geweld stagneerde in coronatijd: ‘Dit heeft tot ernstige situaties geleid’

De coronapandemie heeft grote invloed gehad op huiselijk geweld in bepaalde huishoudens. Dat blijkt uit onderzoeksresultaten van het Nederlands Studiecentrum Criminaliteit en Rechtshandhaving (NSCR), die exclusief gedeeld zijn met de NPO Radio 1-podcast Het Onderzoeksbureau van Omroep WNL. Uit voorlopige conclusies blijkt dat de coronaperiode onder meer invloed heeft gehad op oplopende spanningen thuis, sociale isolatie en op de hulpverlening aan huis. Veilig Thuis: “Hulpverleners moeten uitzonderingen kunnen maken als het om huisbezoeken gaat.”

Het Nederlands Studiecentrum Criminaliteit en Rechtshandhaving deed aan de hand van dossiers van advies- en meldpunt Veilig Thuis onderzoek naar de invloed van de pandemie op huiselijk geweld. Onderzoeker Anne Coomans: “We hebben in totaal 85 casussen uit 2020 onderzocht en in bijna 30 procent van deze casussen speelt corona een rol.”

De gemelde zorgen bestonden voor corona ook al bij deze gezinnen, maar het thuiswerken, het thuisblijven en andere maatregelen hebben wel kunnen leiden tot oplopende spanningen thuis, vertelt Coomans. Ook blijkt dat leerkrachten en andere professionals veel minder zicht hadden op de veiligheid van kinderen, door bijvoorbeeld de sluiting van scholen.

Indirecte gevolgen hebben ook invloed gehad op huiselijk geweld. Zo speelt angst voor het virus een rol. Coomans: “Kinderen die niet meer naar het kinderdagverblijf mochten, scholieren die niet meer naar hun stage konden en vrouwen en mannen die werden thuisgehouden door hun partner uit angst voor besmettingen. Dit heeft geleid tot stressverhogende omstandigheden.”

Hulpverlening gestagneerd

Uit het onderzoek blijkt ook dat de hulpverlening tijdens de lockdowns is gestagneerd. Hulpverleners konden door de coronamaatregelen of ziekte vaak niet op structurele basis hulp bieden aan gezinnen waarin sprake was van huiselijk geweld. Hierdoor was er veel minder zicht op die gezinnen. Lenne Muffels, gedragswetenschapper bij Veilig Thuis, erkent dit probleem. “Hulpverleners mochten niet meer op huisbezoek en er moest afstand gehouden worden. Gezinnen die drie keer per week intensieve begeleiding hadden moesten het nu doen met één telefoon- of videogesprek per week.”

Ze gaat verder: “Dit heeft tot ernstige situaties geleid. Bij Veilig Thuis kregen we daar meldingen van. Het nadeel van digitaal en telefonisch contact is dat je de echte connectie en lichaamstaal mist. Aan iemands houding kan je vaak aflezen of er iets speelt. Nu raakte Veilig Thuis betrokken op het moment dat het volledig escaleerde, terwijl er in veel gezinnen al hulpverlening betrokken was of zij een duidelijke ondersteuningsvraag hadden.”

Muffels benadrukt dat dit in de toekomst anders moet. “Het was heel zwart-wit. Hulpverlening en andere instanties gingen helemaal niet meer op huisbezoek. Vanuit Veilig Thuis deden we dit wel indien dit nodig was voor de veiligheid. Stel dat we weer in zo’n situatie komen, dan hoop ik dat organisaties de ruimte krijgen om uitzonderingen te maken. Hulpverleners weten precies welke gezinnen ze moeten bezoeken omdat een telefoontje niet genoeg is.”

‘Continu vernedering, continu geweld’

Geweld in huiselijke kring komt vaak voor. Het afgelopen jaar kwamen er in totaal bijna 120.000 meldingen binnen. Hierin zijn ook vermoedens van huiselijk geweld en kindermishandeling meegeteld.

In de podcast komt Geertje Hulzebos aan het woord. Zij is slachtoffer geweest van huiselijk geweld en vertelt wat voor impact dit heeft gehad op haar leven. “Continu vernedering, continu geweld, continu horen en voelen ‘ik ben niks waard’. Wie ben jij nog? Je wordt een verlengstuk van degene die jou mishandelt. Ik ben mijn buren heel erg dankbaar dat zij bleven melden.”

Het Onderzoeksbureau is een podcast van Omroep WNL, waarin journalist Sandra van den Heuvel, Noa van Oostrom en Onno den Hollander elke twee weken in een wereld van misdaad of misstanden duiken. De deze aflevering en oude afleveringen van Het Onderzoeksbureau zijn te beluisteren via je favoriete podcast-app.

Door: Redactie