Hoogleraar Rob de Wijk: Westen staat snel voor cruciale beslissing over Oekraïne

Hoogleraar internationale betrekkingen Rob de Wijk sluit niet uit dat Oekraïne op (korte) termijn lid mag worden van de Europese Unie en de NAVO. Hij denkt dat het Westen binnenkort voor de beslissing staat Oekraïne op te geven of te betrekken. “Die kant gaat het op”, aldus De Wijk in het televisieprogramma WNL Op Zondag op NPO 1.

Oekraïne voldoet niet aan de criteria van Kopenhagen, de voorwaarden waaraan niet-EU-landen in ieder geval moeten voldoen om in aanmerking te komen voor lidmaatschap van de Europese Unie. Maar “als er een wapenstilstand komt, komt de wederopbouw van Oekraïne grotendeels op de schouders van de Europese Unie terecht”. Mogelijk zou die dan besluiten Oekraïne lid te laten worden om zo “volledige controle” te hebben over die wederopbouw, denkt De Wijk.

Voor de NAVO geldt “dat als je veiligheidsgaranties wil geven, je vrij snel tot de conclusie komt dat je Oekraïne lid moet maken”, vervolgt de hoogleraar. Op dit moment is de NAVO juist “terughoudend” aan het worden, ziet De Wijk. Met name als het gaat om nieuwe wapenleveranties. “We weten nu wat Poetin voor persoon is. De verdediging van de NAVO moet op orde komen. Dat betekent automatisch ook dat je niet alle wapens kan verhuizen naar Oekraïne.”

De Wijk benadrukt dat het voor de NAVO de “primaire verantwoordelijkheid” is om te zorgen voor de veiligheid van eigen burgers. Maar volgens hem staat Europa voor een “totale revolutie van de veiligheidssituatie. We hebben te maken met een heel agressief Rusland”.

Waarschuwingen

Volgens De Wijk waren waarschuwingen over die agressieve houding van Moskou te lang aan dovemansoren gericht. “Mijn collega’s hebben dit al zo ontzettend lang zien aankomen”, doelt hij op de huidige escalatie in Oekraïne. “In 2014 was er de annexatie van De Krim. Dat bleek voor niemand een wake up-call. Het was het negeren van de situatie en dan kom je hierin terecht. 2014 heeft ook nooit geleid tot een verbetering van Defensie en nu krijg je de rekening gepresenteerd.”

Hij vindt dat er “onmogelijke fouten zijn gemaakt in het verleden. Die moeten nu worden rechtgezet tegen ongelofelijk hoge kosten. Daar erger ik mij aan.”

Biden

Volgens De Wijk is het uiteindelijk de Amerikaanse president Joe Biden die uiteindelijk beslist of Oekraïne op de huidige wijze verzet kan bieden tegen Rusland. “Zelenski is afhankelijk van de wapens van Biden.” Op dit moment is er aan Oekraïense zijde al een tekort aan moderne wapensystemen aan het ontstaan, zegt De Wijk. “Ze komen in onvoldoende mate aan. Dat is een geweldig probleem.”

Hij denkt dat ook Biden uiteindelijk mikt op onderhandelingen tussen Oekraïne en Rusland. “Biden draait aan de knoppen” door het leveren van wapens. “Als hij denkt: nu is het genoeg, is het genoeg. Dan kan Zelenski door blijven vechten, maar niet op de huidige manier. Biden heeft gezegd dat hij Zelenski een zo goed mogelijke onderhandelingspositie wil bieden. Als dat zo is prijst Biden in dat er compromissen worden gesloten.”

Mogelijk duurt het niet lang meer voor onderhandelingen voor Kiev onvermijdelijk worden. Volgens een adviseur van de Oekraïense president Zelenski sneuvelen er op dit moment dagelijks 200 Oekraïense troepen, meldde de BBC. De Wijk: “Er circuleren nu getallen van 40.000 tot 50.000 Oekraïners die niet meer kunnen vechten omdat ze of gewond zijn of dood. Rusland heeft hetzelfde probleem, maar ook een groter reservoir”, besluit hij.

Luister de uitzending hier terug als podcast! 

LEES OOK: Von der Leyen in Oekraïne om te praten over wederopbouw en hervormingen

Door: Peter Visser