Wie was Henry Kissinger? ‘Grootmeester’ en Nobelprijswinnaar, maar ook omstreden figuur
De Amerikaanse staatsman Henry Alfred Kissinger is woensdag op 100-jarige leeftijd overleden in zijn huis in Connecticut. Kissinger was onder meer diplomaat, politicoloog, geopolitiek adviseur en politicus, maar werd vooral bekend als minister van Buitenlandse Zaken en nationale veiligheidsadviseur van de Verenigde Staten onder de Republikeinse presidenten Richard Nixon en Gerald Ford. “Hij was een grootmeester tijdens de Koude Oorlog”, zegt diplomatiedeskundige Robert van de Roer.
Kissinger was zelfs na zijn honderdste verjaardag, op 27 mei jongstleden, nog actief. Hij woonde bijeenkomsten in het Witte Huis bij, publiceerde een boek over leiderschapsstijlen en getuigde voor een Senaatscommissie over de nucleaire dreiging van Noord-Korea. In juli 2023 bracht hij nog een verrassingsbezoek aan Beijing om de Chinese president Xi Jinping te ontmoeten.
In de jaren zeventig was hij als minister van Buitenlandse Zaken onder Nixon betrokken bij enkele belangrijke mondiale gebeurtenissen. Zo leidden zijn diplomatieke inspanningen tot de Amerikaanse toenadering tot China, gesprekken over wapenbeheersing tussen de VS en de Sovjet-Unie en verbeterde betrekkingen tussen Israël en zijn Arabische buren. Ook was hij een van de architecten van de vredesakkoorden van Parijs, die een einde maakten aan de Vietnam-oorlog.
Ontvang jij onze nieuwsbrief al? Meld je hier nu gratis aan!
Kissingers reputatie als belangrijkste architect van het Amerikaanse buitenlandse beleid nam af met het aftreden van Nixon in 1974 om het Watergate-schandaal. Toch was hij ook onder diens opvolger Gerald Ford een diplomatieke kracht en bleef hij de rest van zijn leven zijn mening geven over geopolitieke kwesties.
Niet onomstreden
Volgens diplomatiedeskundige Van de Roer was Kissinger “een absolute strategische grootmeester” tijdens de Koude Oorlog. Hij looft de “opening” van de VS naar China dankzij Kissinger. “Maar Kissinger werd ook vaak verweten een gebrekkig moreel kompas te hebben”, zegt Van de Roer in Goedemorgen Nederland op NPO 1.
Sommigen bestempelen Kissinger zelfs als oorlogsmisdadiger vanwege zijn steun aan anticommunistische dictaturen, vooral in Latijns-Amerika. In zijn laatste jaren werden zijn reizen beperkt door pogingen van andere landen om hem te arresteren of te ondervragen over het Amerikaanse buitenlandse beleid uit het verleden. “Hij speelde een dubieuze rol in het steunen van regimes in Zuid-Amerika”, zegt Van de Roer.
Heb jij Goedemorgen Nederland gemist? Kijk deze aflevering nu hier terug via NPO Start.
Ook brigadegeneraal Han Bouwmeester benadrukt dat Kissinger geen geheel schoon blazoen heeft. “Hij heeft een grote rol gespeeld in de Koude Oorlog en de Vietnamoorlog. Maar hij was ook betrokken bij bombardementen in Cambodia. Hij heeft zich ook bemoeid met wisselingen van de wacht in Zuid-Amerika.”
‘Geur van omstredenheid’
Toch ontving hij in 1973 de Nobelprijs voor de Vrede om zijn rol in de onderhandelingen over het vertrek van het Amerikaanse leger uit Vietnam. De prijs, die gezamenlijk werd toegekend aan Le Duc Tho uit Noord-Vietnam, die hem weigerde, was een van de meest controversiële ooit. Twee leden van het Nobelcomité namen ontslag om Kissingers selectie vanwege de geheime Amerikaanse bombardementen op Cambodja tijdens de oorlog in Vietnam.
Na zijn carrière als regeringsfunctionaris richtte Kissinger een invloedrijk adviesbureau op in New York, dat leden van de mondiale zakenelite onder zijn clientèle had. Hij had diverse bestuursfuncties op het gebied van buitenlands beleid en veiligheid, schreef boeken en werd regelmatig mediacommentator over internationale zaken.
Van de Roer schudde eenmaal de hand van Kissinger. “Ik werkte toen bij NRC Handelsblad en Kissinger zei: ‘Ah, Handelsblad is here‘, met een Duits-Amerikaans accent. Als je met hem sprak, had je contact met de geschiedenis. Maar de geur van omstredenheid heeft hem nooit verlaten. Op hoge leeftijd werd hij nog met spandoeken bejegend in het Amerikaans Congres. Een omstreden man, geliefd en gehaat.”
“Hij ging ook naar Vladimir Poetin en hij is dit jaar nog naar Xi Jinping geweest. Iedereen wilde toch nog met hem praten”, zegt van de Roer.
‘Niemand meer zoals Kissinger’
Kissinger werd geboren in het Duitse plaatsje Fürth, een voorstad van Neurenberg. “Hij moest met zijn ouders vluchten in 1938 omdat hij Joods was. Hij is in het Amerikaanse establishment terechtgekomen”, vertelt Bouwmeester. “Hij had nog wel een speciale band met Duitsland, hij kwam er ook vaak. Hij was ook erelid van de voetbalclub Bayern München. Dat koesterde hij sterk. Hij werd regelmatig uitgenodigd en was dan bij wedstrijden aanwezig.”
Volgens Van de Roer is er niemand meer zoals Kissinger. “Absoluut niet”. Dat vindt ook Bouwmeester. “Niet van deze statuur.”
Lees ook:
Door: Peter Visser
Maak nu het verschil. Het telt. Word lid van WNL. Klik hier
Vanavond: Made in Holland
Nederland is innovatiever dan je zou denken. Zo zijn er tal van producten van eigen bodem die je helemaal niet zou verwachten, zoals Hollandse wijn van de zeebodem of rijstvelden.
Maar valt daar ook wat aan te verdienen? En is dit de toekomst voor de Nederlandse economie? Presentator Nejifi Ramirez onderzoekt het.
Vanavond: hoe herken je de dader?
Het is een scène die we allemaal wel eens in een film of serie hebben gezien: een rijtje mogelijke daders naast elkaar en een getuige die moet aanwijzen wie de schuldige is. Gebeurt dat nog in het echt? Is het betrouwbaar? Hoe goed kan een getuige een gezicht herinneren? En hoe werkt een zogenoemde fotoconfrontatie?
Presentator Maaike Timmerman gaat in gesprek met oud-hoofdinspecteur van de politie Adri van Amelsvoort, rechtspsycholoog Eric Rassin en onderzoeksjournalist Sandra van den Heuvel.
Nederland is een kassenland, maar in de glazen groeimachines worden meer en meer exotische producten geteeld. Van hete peper tot vanille. Niets is telers te…
Lees meerHet kabinet straalt amateurisme uit. Dat is de harde conclusie van politiek commentator van De Telegraaf Wouter de Winther. “Het is alsof ze met een…
Lees meerDe Israëlische geheime dienst is erin geslaagd om per toeval Hamas-kopstuk Yahya Sinwar om te leggen. Sinwar zou ‘het brein’ zijn achter de bloedige aanslag…
Lees meerBoeren krijgen steeds vaker aanbiedingen vanuit het criminele milieu. Lege stallen en boerderijen zijn in trek voor de opslag en productie van drugs. “Soms wordt…
Lees meerDe Europese Centrale Bank (ECB) heeft het belangrijkste rentetarief in de eurozone voor de derde keer dit jaar verlaagd. De beleidsbepalers van de centrale bank…
Lees meerNederland trekt nog eens 271 miljoen euro uit om artilleriegranaten voor Oekraïne te kopen. Dat gebeurt samen met Denemarken en Tsjechië. “Een jaar geleden begonnen…
Lees meerCatherine Keyl en André van Duin zijn eensgezind. Volgens de tv-coryfeeën is B&B Vol Liefde de gedoodverfde winnaar voor de Gouden Televizier-Ring, die donderdagavond wordt uitgereikt. Het…
Lees meerDe Europese Unie als ‘Geopolitieke Unie’ gaat mogelijk ten koste van onze welvaart, zegt oud-minister en voormalig topdiplomaat Tom de Bruijn in Sven op 1….
Lees meerSchrijver Kluun gaat donderdag samen met een boekhandelaar en een onderzoeker van economisch onderzoeksbureau Decisio in gesprek met leden van de Tweede Kamer over de…
Lees meerCoalitiepartijen zijn pessimistisch over de gevolgen van de uitstootvrije zones die volgend jaar in een reeks gemeenten gaan gelden. PVV, BBB en VVD riepen in…
Lees meerVoormalig One Direction-zanger Liam Payne is op 31-jarige leeftijd om het leven gekomen. In de Argentijnse hoofdstad Buenos Aires overleed Payne na een val van…
Lees meerVVD-Europarlementariër Malik Azmani pleit voor de komst van zogenaamde asielhubs aan de Europese buitengrenzen, waar kansloze asielzoekers worden samengebracht en uitgezet. Ook moeten lidstaten volgens…
Lees meerDe terugkomst van The Voice of Holland valt bij velen niet in goede aarde, maar artiesten staan in de rij om plaats te nemen in…
Lees meerOekraïne blijft vragen om een acuut lidmaatschap van de NAVO. Ministers uit de NAVO-landen komen vandaag en morgen bijeen in Brussel om over de oorlog…
Lees meerHet aantal incidenten rond wedstrijden in het Nederlands betaald voetbal is voor het tweede jaar op rij afgenomen. Vorig seizoen waren er volgens de politie 616…
Lees meer