Inflatie loopt in Nederland harder op dan in andere EU-landen: 'Mensen hebben problemen met heel basale uitgaven'

De inflatie is in Nederland in december iets verder opgelopen tot 4,1 procent op jaarbasis, van 4 procent in november. Directeur van het Nibud Arjan Vliegenthart ziet dat Nederlanders zich zorgen maken over de betaalbaarheid van "heel basale uitgaven". In andere EU-landen stijgt de inflatie minder hard. 

De hogere inflatie is het gevolg van iets harder gestegen prijzen van voedingsmiddelen, dranken en tabak, meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) dinsdag. Dat geldt ook voor de prijzen in de dienstensector. Energie werd eveneens duurder, na een lichte daling van de energieprijzen in november. In dat cijfer zijn ook motorbrandstoffen meegenomen.

"Het leven is duur geworden. Mensen maken zich zorgen over de betaalbaarheid van heel basale uitgaven. Het gaat niet meer alleen over tabak en drank, dat was vorig jaar al iets wat duurder werd. Met name in de supermarkten blijft de prijs stijgen. Dat merken mensen in hun portemonnee", zegt Vliegenthart in Goedemorgen Nederland op NPO 1. 

Inflatie hoger dan in andere EU-landen 

In veel andere EU-landen, zoals Duitsland, Frankrijk, Denemarken en Italië, blijft de inflatie aanzienlijk lager, rond de 2,5%. De Nederlandsche Bank (DNB) waarschuwde vorige maand dat de inflatie in Nederland waarschijnlijk hoger zal blijven dan het Europese gemiddelde, ook de komende jaren.

Vliegenthart benadrukt dat er onder economen geen consensus is over de reden daarvan. "Hebben de Nederlandse bedrijven de prijzen nou meer verhoogd dan in andere landen of zijn Nederlanders meer gaan verdienen, waardoor de prijzen omhoog zijn gegaan? Het eerlijke antwoord is dat we het nog niet weten, maar dat mensen er aan de kassa wel last van hebben."

Volgens DNB komt dat doordat de lonen hier de laatste tijd nog vrij hard omhooggaan. Vliegenthart kent de zorgen over een loon-prijsspiraal. "De lonen moeten juist stijgen om het leven betaalbaar te houden. Het is een beetje de discussie van de kip en het ei en het is lastig om die te doorbreken. Maar economen zijn er wel bang voor."

Om het leven weer wat betaalbaarder te maken, kijkt de Nibud-directeur naar Den Haag. Prijzen zouden ook worden gestuwd door belastingen. "Ik denk dat het kabinet een belangrijke rol heeft als het gaat om de verhoging van de prijzen en belastingen. Als je voortdurend belastingen op bepaalde producten weet te verhogen, wordt het leven ook duurder."

En dat heeft dus invloed op de loon-prijsspiraal. "We hebben ook gezien dat de huren de afgelopen jaren weer relatief stevig zijn gestegen. Dan is het niet gek dat mensen aan de andere kant zeggen: we willen meer geld op het loonstrookje om het te kunnen betalen."

'We zitten klem'

Om tot een oplossing te komen, heeft het kabinet Brussel nodig, zegt Vliegenthart. "Ook De Nederlandsche Bank en de Europese Centrale Bank hebben een belangrijke taak. Je ziet de discrepantie dat in veel EU-landen de inflatie lager is en dat het risico bestaat dat de ECB de rente gaat verlagen."

Dat zou de inflatie in Nederland juist verder onder druk kunnen zetten. "We zitten in een klem", zegt Vliegenthart. "Omdat we niet alleen in Nederland onze inflatie kunnen sturen, maar het voor een belangrijk deel Europees moeten doen."

Tips 

Hij komt met een simpele tip voor mensen die willen bezuinigen: breng je inkomsten en uitgaven helder in kaart. "Mensen hebben vaak onopgemerkt een aantal uitgaven waarvan ze eigenlijk niet weten hoeveel het in de praktijk is. Of het nou gaat om de stapeling van je abonnementen op bijvoorbeeld Netflix en Spotify - het zijn er gemiddeld dertien per Nederlander; daar zit de nodige ruimte om te bezuinigen."

De Nibud-directeur gaat verder: "Veel mensen willen ook sparen. Als je spaart wat je aan het einde van de maand overhoudt, dan leert de ervaring dat het geld dan vaak op is. Als je aan het begin van de maand spaart, dan lukt het over het algemeen beter", zegt Vliegenthart. "Het is geen rocket science, maar je moet het wel doen. Het begin is belangrijk."

Nederlanders zullen blij verrast zijn met hun loonstrookje in januari, denkt Vliegenthart. Maar, drukt hij ons op het hart: "Realiseer je dat je het veel sneller kwijt bent dan in de afgelopen jaren, omdat het leven duurder is geworden."