Documentairemaker Sinan Can wil dat minister Faber uitlegt hoe ze Syriërs veilig wil terugsturen: 'Hebben dit land ook niet in een jaar opgebouwd'

Documentairemaker Sinan Can vindt dat minister Marjolein Faber (Asiel en Migratie) moet uitleggen hoe ze Syriërs veilig wil terugsturen naar Syrië. "Het is een land dat deels in puin ligt. Er is een overgangsregering die zegt: 'Verkiezingen? Misschien over twee, drie jaar'", zegt Can in Goedemorgen Nederland op NPO 1. 

Nederland wil asielzoekers uit Syrië op termijn gedwongen laten terugkeren, zo heeft asielminister Faber vorige week laten weten. Wel moet daarvoor eerst het land (deels) veilig worden verklaard. Ook zijn er diplomatieke betrekkingen met Syrië nodig. 

Ze hoopt dit "zo snel mogelijk" te kunnen doen, maar weet nog niet wanneer dat ongeveer zal zijn. Haar partijleider Geert Wilders (PVV) hoopt dat het "morgen of overmorgen" al kan. "Hoe eerder, hoe beter", schreef hij op X.

Volgens Can kunnen Syriërs op dit moment niet zomaar terug. "Er zijn etnische en religieuze spanningen", zegt de tv-maker, die Syrië vorig jaar bezocht voor het programma Inside Kalifaat. "We hebben dit land na de Tweede Wereldoorlog ook niet in een jaar opgebouwd. We moeten kijken hoe het loopt in Syrië."

'Syriër houdt van zijn land'

Can kent naar eigen zeggen "best veel Syriërs" die willen terugkeren, in Nederland, Duitsland en Turkije. "Ik heb veel gereisd in het Midden-Oosten en ik kan wel zeggen dat de Syriër echt van zijn land houdt. Het liefst wilden ze niet weg, maar mensen konden niet anders. Bijna zeven miljoen Syriërs zijn gevlucht naar het buitenland. Vijf tot zes miljoen mensen zijn gevlucht binnen het land zelf. Gigantisch."

"Ze denken: 'Misschien kunnen we het land nu opbouwen', maar dat is nog niet zo makkelijk", zegt Can. "Want wie gaat het eigenlijk opbouwen?" 

Daarbij is met name voor vrouwen nog veel onzeker. "Toen in Afghanistan de Taliban aan de macht kwamen, zeiden veel mensen: 'Het is de Taliban light, de Taliban 2.0, de Taliban is veranderd'. De Taliban is zeker veranderd, gaat mee met de tijd, maar als het gaat om vrouwenrechten niet."

Bovendien, zegt Can: "We moeten ook zien dat er in Nederland mensen vanaf 2012, 2013 hier terecht zijn gekomen en kinderen hebben die hier geworteld zijn. Voor die Syriërs is het veel lastiger om terug te gaan".

'Syriërs kunnen land beste opbouwen'

Staatssecretaris Gijs Tuinman (Defensie) "volgt de lijn" van minister van Buitenlandse Zaken Caspar Veldkamp, zegt hij in Goedemorgen Nederland. "Syriërs die zeggen: 'Luister, ik wil echt terug', nou prima, die helpen we. Verder hebben we nu een moratorium. Op het gebied van asiel doen we nog geen uitspraken."

Maar, voegt Tuinman daaraan toe: "Je ziet eigenlijk in alle conflictgebieden: als je een land wil opbouwen, is het belangrijk dat er je er geaard bent en weet hoe het werkt. Mensen die het beste Syrië kunnen opbouwen naar het model waarin ze willen leven, zijn de Syriërs zelf."

De Europese Commissie maakte overigens korte metten met het voornemen van het kabinet om Syriërs eventueel gedwongen terug te sturen. Dat mag niet, zei een woordvoerder van de Europese Commissie vrijdag.