Dagelijks leven werd in 2024 3,3 procent duurder, coalitie niet eens over bezuinigen of investeren
Het dagelijks leven is in 2024 gemiddeld 3,3 procent duurder geworden dan in 2023. Dat meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) op basis van definitieve cijfers, die gelijk zijn aan de eerder gemelde snelle raming. "Het is wat lager dan in 2023 - toen was het 3,8 procent - maar nog steeds hoger dan de meeste mensen hadden gehoopt", zegt hoofdeconoom van het CBS Peter Hein van Mulligen.
De inflatie werd vorig jaar vooral veroorzaakt door de ontwikkeling van de prijzen van huisvesting en tabak. Zo waren de woninghuren in 2024 gemiddeld 3,7 procent hoger dan in 2023. In 2023 was de prijsstijging 2,5 procent. Tabaksproducten waren vorig jaar 29,0 procent duurder als gevolg van de accijnsverhogingen, die in april 2024 werden ingevoerd.
"Begin 2024 zakte de inflatie ook wat, richting twee procent, zoals in de rest van Europa. Maar door de grote huurstijging en de verhoging van de tabaksaccijnzen, kwam het toch uit op een percentage van boven de drie", zegt Van Mulligen in Goedemorgen Nederland op NPO 1. Het inflatiecijfer laat volgens hem zien wat de gevolgen zijn van overheidsmaatregelen. "Als je rookt en in een huurwoning zit, dan was het een behoorlijk duur jaar."
De prijs van boodschappen steeg vorig jaar minder hard dan gedacht, met ongeveer één procent. "Maar omdat ze in 2023 enorm in prijs zijn gestegen, zijn die prijzen nog steeds heel erg hoog en is het voor heel veel mensen bij het doen van de dagelijkse boodschappen nog steeds heel erg schrikken over hoe duur alles is."
'Lastig voor overheden om wat te doen'
Om de inflatie te dempen, wordt gekeken naar de Europese Centrale Bank (ECB). Van Mulligen: "Doorgaans kunnen zij dat doen door verhoging van de rente, want dan hebben mensen minder de neiging om geld te lenen en geld uit te geven en dat drukt de inflatie", zegt de hoofdeconoom van het CBS. "Maar economisch gaat het niet overal in Europa even goed. Denk vooral aan Duitsland. De kans dat Europa in een recessie komt is te groot, dus zomaar de rente verhogen gebeurt niet."
“Als je rookt en in een huurwoning zit, dan was het een behoorlijk duur jaar.”
Om de inflatie te remmen, kan het kabinet ervoor kiezen om de hand op de knip te houden. "Maar we blijven zitten met het fenomeen dat we een krappe arbeidsmarkt hebben en dat de lonen stijgen. Op korte termijn is het voor veel overheden lastig om echt wat aan de inflatie te doen", aldus Van Mulligen.
Onenigheid in coalitie
Minister van Financiën Eelco Heinen (VVD) pleit voor bezuinigingen. "We zien het tekort oplopen en willen ook in de toekomst gezonde overheidsfinanciën. In het licht van inflatie die hoog blijft, moet je niet meer gaan uitgeven", zei hij onlangs tegen Nieuwsuur. Maar binnen de coalitie is er onenigheid, zegt politiek verslaggever van WNL Tessa van Viegen.
"De VVD is traditioneel sterk voorstander van begrotingsdiscipline, terwijl andere coalitiepartners zoals PVV, NSC en BBB pleiten voor investeringen die de burgers direct ten goede komen", zegt ze. Voor die partijen was bestaanszekerheid een belangrijk verkiezingsthema. BBB-Tweede Kamerlid Henk Vermeer waarschuwde onlangs dat hij niet akkoord zal gaan met harde bezuinigingen die Nederland zouden "kapotmaken."
"De vraag is nu of de overheid meer geld gaat investeren in dingen die wij concreet terugzien in onze portemonnee. Denk aan verlaging van de btw op boodschappen. Dat kost heel veel geld", zegt Van Viegen. "Dat geld moet ergens binnenkomen, dus dan moeten we op een andere manier belasting gaan betalen. De plussen en minnen moeten altijd uitkomen."
Premier Schoof neemt voortouw
Om de inflatie tegen te gaan heeft premier Dick Schoof inmiddels het heft in handen genomen. "Het is niet heel ongebruikelijk. Premier Mark Rutte deed het ook, destijds met minister Sigrid Kaag. Maar het is voor het eerst dat we het met Schoof zien en dat is verstandig", zegt Van Viegen.
"We hebben in Den Haag veel politieke ongelukken zien gebeuren de afgelopen tijd, waarbij weinig bemoeienis kwam vanuit het kabinet. Vervolgens moesten er allerlei konijnen uit hoge hoeden worden getoverd om de begroting te redden. Daar hebben ze van geleerd", aldus Van Viegen.
Het kabinet zegt "in een ordentelijk proces" de Voorjaarsnota in elkaar te zetten. Die moet in april af zijn.
