Grote teleurstelling over uitblijven asielwet: ‘Presterend vermogen van de overheid daalt alleen maar’

Het akkoord binnen het kabinet over de asielwet blijft uit, tot grote teleurstelling van burgemeesters. Liesbeth Spies, burgemeester van Alphen aan den Rijn, voelt zich “tot op zekere hoogte” in de steek gelaten door het Rijk. Ze maant het kabinet tot haast en wijt het feit dat er nog steeds geen oplossing is voor de opvang en doorstroom van asielzoekers aan het “totaalgebrek aan samenwerking op rijksniveau”. “Echt, het presterend vermogen van de overheid is de afgelopen maanden alleen maar verder naar beneden toegegaan.”

Spies benadrukt dat ze niet alleen op staatssecretaris Eric van de Burg (Asiel) doelt. “Het is ook de Tweede Kamer die het hem zo goed als onmogelijk maakt om met die asielwet te komen. Dus je kan het niet op het bord van één bewindspersoon leggen”, zegt ze in Goedemorgen Nederland op NPO 1. En de mensen die in Ter Apel niet het veilige dak boven hun hoofd krijgen, plukken hier “de wrange vruchten van”.

Van der Burg ziet heil in een nieuwe asielwet die de spreiding van asielzoekers moet regelen. Deze moet onder meer gemeenten die weigeren mee te werken dwingen opvangplaatsen te creëren. Deze wet had er eigenlijk al op 1 oktober moeten liggen, maar is er nog altijd niet vanwege politieke onwil. “Iedere keer leveren de gemeenten wat is afgesproken, en blijft het Rijk achter”, stelt Spies. “Wij vinden als vereniging van Nederlandse gemeenten dat die wet kan helpen.”

Weerstand

Naar verwachting is er deze week een crisisberaad. “Je mag verwachten dat ze er nu toch eindelijk wel eens uitkomen”, zegt Carla Joosten, politiek redacteur bij EW Magazine, daarover. “Ze hebben nu al zoveel crisisberaden gehad, en volgens mij zitten we al jaren met dit probleem, maar acuut sinds deze zomer.”

Vooral binnen de VVD, de partij van Van den Burg, is weerstand. “De VVD wil geen dwang. De linkse partijen, ChristenUnie en D66, willen dat wel. Het CDA hangt er een beetje tussen zoals altijd”, zegt Joosten. “Ik zou zeggen: gemeenten, kom uit jezelf met een praktische oplossing. Bedenk iets creatiefs.”

‘Presterend vermogen van de overheid daalt afgelopen maanden alleen maar’

Spies geeft aan dat verschillende problemen al iedere keer op het bordje van gemeenten terechtkomen. “We hebben een deal met de staatssecretaris en de Rijksoverheid dat gemeenten tot 1 januari die crisisnoodopvang zouden regelen, meer statushouders zouden huisvesten. Een heel parket van afspraken dat eenzijdig geschonden wordt door het Rijk.”

Spies somt op: “We hebben al tweeënhalf  jaar ons stinkende best gedaan om al die coronamaatregelen uitgevoerd en nageleefd te krijgen. Toen kwamen de mensen uit Oekraïne. In totaal hebben gemeenten in Nederland plek geboden aan zo’n 60.000 mensen, omdat het COA dat niet kon. Nu hebben we een crisis bij het COA, bij de IND, en opnieuw wordt naar de gemeenten gekeken om harder te lopen en beter te presteren dan de Rijksoverheid op dit moment doet.”

Tijdelijk?

Er wordt binnen het kabinet onder meer besproken of de asielwet tijdelijk zou moeten zijn, omdat gemeenten zouden worden gedwongen tot opvang. Anderen vinden juist dat de wet permanent moet worden ingevoerd, omdat het anders zomaar zou kunnen dat dezelfde situatie zich over een aantal jaar weer voordoet.

“Ik vind dat echt gepeuter in de marge, met alle respect”, zegt Spies. “We hebben al een jaar of twintig de afspraak dat er voor de mensen die in Nederland mogen blijven, de verblijfsgerechtigden, er naar aantal inwoners die een gemeente heeft, ook mensen opgevangen moeten worden. Die wet is er al twintig jaar, dus die dwang zoals sommigen dat dan willen zeggen hebben we ook al twintig jaar. Iedere gemeente leeft naar vermogen inspanning om die mensen te kunnen huisvesten.” Provincies moeten daarop toezien, zegt Spies.

Dat een aantal gemeenten daarin achterblijft, snapt Spies wel, zo geeft ze aan. “Op dit moment is het heel erg ingewikkeld om mensen überhaupt te huisvesten. Ik hoef niemand te vertellen dat we op dit moment te weinig woningen hebben voor iedereen die een huis zoekt. Extra mensen huisvesten betekent nog meer druk op die woningmarkt, en nog langere wachtlijsten voor mensen die daar soms al tot 8 jaar op staan. Dus dat is heel erg vervelend.”

Maar, beklemtoont de burgemeester: “Tegelijkertijd kunnen we ook niet wegkijken van het probleem wat er nu eenmaal is voor mensen die door een procedure zijn heengegaan waarmee bepaald is dat zij permanent in Nederland mogen blijven, dat wij hen ook op moeten vangen. Gemeenten die dat niet doen mogen daar ook op aangesproken worden.”

LEES OOK: Van der Burg: verbeteren asielopvang wordt een enorme uitdaging

Door: Redactie