Defensie houdt oorlogsschepen en tanks in de gaten vanuit de ruimte: 'Russen kunnen onze satellieten saboteren'
Defensie wil in de komende jaren tientallen satellieten de ruimte inschieten. Deze kunnen bijvoorbeeld luchtverdedigingssystemen, schepen en tanks lokaliseren. De Russen hebben het niet zo op pottenkijkers op grote hoogte en proberen satellieten dan ook te saboteren. Verplaatst de oorlog zich naar de ruimte? Journalist Jill Bleiksloot gaat in Stand van Nederland: Wereld op Scherp op onderzoek uit.
Rond de aarde zweven duizenden satellieten. Dat zijn lang niet meer de grote gevaarten die we kennen uit science fiction-films. Een satelliet past anno 2025 gewoon in een boodschappentas. Kolonel Bernard Buijs van het Defence Space Security Center laat een satelliet van Defensie zien. Het apparaat oogt als een computermonitor.
''Er zitten drie sensoren in. De belangrijkste is in staat om radarsystemen te geolokaliseren'', vertelt Buijs. ''We zijn vooral op zoek naar radars die een bedreiging vormen, zodat we weten waar zo'n bedreiging is. Je moet daarbij denken aan luchtverdedigingssystemen, voorraden of tanks die nu nog ver in het achterland zijn, maar optrekken in bepaalde richtingen. Zo kunnen we ons voorbereiden en zijn we later niet verrast.''
De kolonel kan een week van tevoren zien wanneer een schip de Noordzee binnenvaart. ''We weten dus dat we oplettend moeten zijn en kunnen daarop anticiperen.''
Dwarsbomen
Rusland zit hier natuurlijk niet op te wachten. Het land probeert satellieten dan ook te dwarsbomen. Daarvoor worden verschillende technieken gebruikt, legt Buijs uit. ''Je hoeft een satelliet niet meteen op te blazen. Je kunt hem door jamming hinderen. Ook kun je een satelliet die de aarde observeert met lasers verblinden.''
Defensie zou eigen satellieten kunnen beschermen tegen dit soort aanvallen, maar dat is niet zonder risico, weet de kolonel. ''Als je er eentje opblaast, krijg je duizenden brokstukken, waardoor andere satellieten in gevaar komen. Daar moet je voorzichtig mee zijn. Het opblazen van een satelliet van de tegenstander kan een domino-effect veroorzaken, waardoor je eigen satelliet ook in gevaar komt. Het is gunstig dat iedereen daar heel voorzichtig mee is.''
De Nederlandse regering heeft nog geen politieke beslissingen genomen over mogelijke bewapening van satellieten. De apparaten van nu hebben wel een besturingsvermogen. ''Als er een dreigende satelliet in de buurt komt, kunnen we hem in ieder geval verplaatsen. Maar dat is niet alsof je met een joystick rechtsaf gaat.''
“Het opblazen van een satelliet van de tegenstander kan een domino-effect veroorzaken, waardoor je eigen satelliet ook in gevaar komt. Het is gunstig dat iedereen daar heel voorzichtig mee is.”
Nederlandse regering is terughoudend in ruimte-investeringen
Nederland pompt jaarlijks 175 miljoen euro in de ruimtevaart. België investeert het dubbele. Een schijntje vergeleken met Amerika. De VS investeren jaarlijks zo'n 25 miljard.. Dat staat nog los van projecten van miljardairs Elon Musk en Jeff Bezos.
Michel Keuning, afdelingsmanager van het Nederlands Lucht- en Ruimtevaartcentrum: ''De grootste vestiging van de European Space Agency (ESA) zit in Noordwijk. De politiek heeft ervoor gekozen om relatief terughoudend te zijn in investeringen in de ESA.''
Hij vervolgt: ''De EU bouwt hele grote satelliet-infrastructuren. Daar wil je als Europa natuurlijk economisch van meeprofiteren, maar dan moet je er wel voor zorgen dat je technologie goed blijft en je aan tafel blijft zitten.''
Meer weten? Kijk Stand van Nederland: Wereld op Scherp nu terug via NPO Start.