Flexwoningen en verduurzaming brandgevaarlijk: ‘Vrees voor dodelijke slachtoffers’

Fabrieks- en flexwoningen worden gezien als dé oplossing tegen de woningnood, maar de brandveilig is in het geding. Het Nederlands Instituut Publieke Veiligheid (NIPV) en de brandweer waarschuwen in het AD voor een groter gevaar op snelle en onvoorspelbare woningbranden. Ook verduurzaming brengt brandrisico met zich mee. In de afgelopen anderhalf jaar ging het drie keer gruwelijk mis.

Het NIPV en de brandweer vrezen voor dodelijke slachtoffers. De twee hameren dan ook op nieuwe regels. ”Zeker kwetsbare mensen lopen in dit soort gebouwen echt een risico’’, zegt lector Brandveiligheidskunde Lieuwe de Witte van het NIPV in de krant. ”Dat lossen we niet op met meer brandweer.”

De woningopgave in Nederland is gigantisch. Tot en met 2030 zijn er bijna één miljoen extra woningen nodig. Fabrieksmatig bouwen wordt gezien als de oplossing. Daarvoor wordt met lichtere constructies gewerkt. Deze voldoen aan de bestaande regelgeving, alleen is die niet langer toereikend, concludeert het NIPV.

Ontvang je al onze gratis nieuwsbrief? Meld je hier aan en mis niets van WNL!

De brandweer merkt het in de praktijk, schrijft het AD. ”Wij worden op straat echt geconfronteerd met andere branden”, zegt Hans Zuidijk, portefeuillehouder Brandveiligheid van de Raad van Commandanten en Directeuren Veiligheidsregio. ”Normaal gesproken beperkt een woningbrand zich tot de woning waar het is begonnen, nu zien we in relatief korte tijd verschillende branden die veel meer woningen getroffen hebben.”

Raamisolatie

De brandweer maakt zich ook zorgen over de verduurzaming van bestaande woningen. Brandbare isolatiematerialen kunnen ervoor zorgen dat een woning sneller volledig uitbrandt en er gevaarlijke ‘druppelvorming’ ontstaat. Steeds betere raamisolatie doet de brandveiligheid ook geen goed. Door het luchtdicht bouwen kan de druk toenemen en zou brand zich in een sneller tempo kunnen uitbreiden naar andere woningen. Warmtepompen en zonnepanelen dragen ook bij aan een verhoogd risico.

In de afgelopen anderhalf jaar ging het drie keer mis, schrijft de krant. Zo brak er op zaterdag 3 juni een brand uit in appartementencomplex de Enter aan de Joan Muyskenweg in Amsterdam. Twee kantoorgebouwen werden eerder omgebouwd tot een woongebouw. Daarbij zijn drie bouwlagen op het dak toegevoegd. Het zogenaamde ‘optoppen’ wordt door het ministerie van Binnenlandse Zaken gepromoot om extra woonruimte toe te voegen.

De brand op de zevende verdieping sloeg snel over naar het dak. Via de lichte dakconstructie sloegen de vlammen gemakkelijk over naar de binnenzijde van de omliggende woningen. De brandweer had moeite om het vuur onder controle te krijgen, mede door problemen met de blusleidingen. Het hele gebouw raakte onbewoonbaar; ruim 150 mensen stonden direct op straat. Eén bewoner liep rookvergiftiging op, twee brandweermensen hadden lichte brandwonden.

Unitwoningen

Het voorbeeld staat niet op zichzelf. ”Vroeger bouwden we veel met steen, nu werken we met constructies waarin de brand zich veel makkelijker kan verplaatsen”, zegt lector De Witte. Kortom: vuur heeft veel sneller vrij spel.

Dat was ook het geval bij een brand in ‘unitwoningen’ in de Amsterdamse wijk Slotervaart, eind 2022. De gestapelde containers hadden een constructie van een houtskelet en moesten na de brand helemaal gesloopt worden. In Arnhem ging het vorige zomer mis met woningen uit de jaren 60 die verduurzaamd waren.

Traditie

Nieuwe woningen in Nederland voldoen vrijwel allemaal aan de huidige regelgeving. De Witte: ”Het probleem is alleen dat die regelgeving gebaseerd is op traditie, en die traditie gaat uit van een andere bouwwijze en andere bouwwerken. We zien nu dat die bouwregelgeving eigenlijk altijd achterloopt. Dat zie je op heel veel terreinen gebeuren.”

Ook bij verduurzaming. ”Het belangrijkste waar naar gekeken wordt, is de energievraag naar beneden brengen”, ziet De Witte. ”Dan is het logisch en snel om helemaal een nieuwe, goed isolerende schil om een rij woningen aan te brengen. Maar ook daar kan een brand zich heel makkelijk in verplaatsen.”

Het NIPV constateert dat er bij het plaatsen van nieuwe woningen, het gebruik van nieuwe materialen en isolatiewerkzaamheden veel beter naar de risico’s gekeken moet worden.

Lees ook:

Minister Hugo de Jonge trekt meer macht naar zich toe in strijd tegen woningnood

Door: Michiel van Renselaar