Wierd Duk waarschuwt voor tweedeling: ‘Als je die mensen telkens in de bruine hoek drukt, neem je ze niet serieus’

Met de ene demonstratie na de ander lijkt de maatschappelijke onvrede in ons land met de dag toe te nemen. Met het zaterdag geplande Unmute Us-protest en het zondag geplande woonprotest gaan we weer een weekend vol demonstraties tegemoet, maar vooral de vele coronademonstraties springen in het oog. Afgelopen zondag nog trokken duizenden mensen door de straten van Amsterdam. We kunnen niet om deze groep heen, zegt opiniemaker en journalist van De Telegraaf Wierd Duk in Goedemorgen Nederland op NPO 1.

Duk is als verslaggever vaak aanwezig bij de demonstraties. Hij stoort zich eraan dat de betogers “in de ‘wappiehoek’ worden gedrukt”. Hij erkent dat er extreemrechtse groeperingen deelnemen, maar een groot deel van de demonstranten heeft “een groot en breed ongenoegen over de manier waarop vooral tijdens corona de overheid zijn burgers heeft behandeld”. “Ze vinden dat ze slecht zijn voorgelicht.” En die mensen komen uit alle hoeken van de samenleving, stelt Duk.

Naar schatting liepen er zondag zo’n 10.000 demonstranten mee in de mars tegen de coronaregels. Aan de demonstratie, met de slogan ‘Samen voor Nederland’, deden volgens initiatiefnemer Michel Reijinga zo’n zestig organisaties mee. De groep kwam naar eigen zeggen niet alleen in opstand tegen de nog geldende maatregelen, ook wilden ze een statement maken tegen “toeslagenaffaires, huizentekorten en de Groningen-affaire”.

Verschillende opvattingen

Volgens de verslaggever sluiten mensen met verschillende ideeën zich aan bij de demonstraties tegen de coronamaatregelen. “Soms denken ze in complotten, dat ze bewust fout zijn voorgelicht. Ze vrezen dat we bijvoorbeeld over de vaccinaties niet eerlijk zijn. Er zijn veel mensen bij die niet geprikt willen worden, want die denken dat die vaccinaties op lange termijn schadelijke gevolgen zullen hebben.”

En er is een harde kern van mensen die de onvrede willen gebruiken om op te ruien, zegt Duk. “Dat heb je gezien met bijvoorbeeld Willem Engel, maar ook anderen. Zij willen het systeem omverwerpen, daar komt het op neer. Ze denken dat ze via de coronademonstraties een soort instrument hebben om dat te bereiken. Om die reden is vanuit de politiek en media in de commentaren het beeld gecreëerd dat we te maken hebben met een soort extreemrechtse opstandelingen.”

Maar dat is lang niet altijd het geval, zegt Duk. “Die mensen lopen mee, maar daaromheen zit een heel groot aantal mensen, normale burgers, die zich op deelgebieden aansluiten bij die organisatie.” Zij worden volgens hem overstemd en Duk waarschuwt voor beeldvorming. “Als je die mensen telkens in de bruine hoek drukt, neem je ze niet serieus. Maar het is al een soort volksbeweging aan het worden, dus je zult die mensen wel serieus móéten nemen, in je kranten of in je actualiteitenrubriek.”

Je moet ze kritisch blijven volgen, zegt hij. “Maar ik vind dat je als media wel moet signaleren dat dit bestaat en dat de geluiden er zijn.”

Duk vreest voor tweedeling

Duk vreest dat we steeds meer richting tweedeling in de samenleving gaan, zeker als we ons blijven focussen op de uitersten. “Vandaag is er een boek verschenen, De Verdeelde Nederlanden. Het beschrijft heel goed hoe Nederland verdeeld is geraakt, bijna in twee kampen terecht is gekomen. Van mensen die niet meer met elkaar in gesprek zijn en elkaar niet meer begrijpen. Deze auteur stelt de vraag: zijn de Verenigde Staten ons voorland?”

In Amerika identificeer je jezelf als Republikein of Democraat, stelt Duk. “Als je een Republikein bent, ben je zus, als je Democraat bent, ben je zo.” In Nederland dreigt die tweedeling ook te ontstaan. “Dat is niet iets wat past binnen onze cultuur. Ook tijdens de verzuiling waren mensen toch altijd met elkaar in gesprek. Nu niet meer.”

Hij begrijpt daarom niet dat minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid) spreekt over wappies, als hij het volgens Duk heeft “over mensen die bedenkingen hebben”. “Dan draag je niet bij aan verbinding. En een deel is juist wel uit op verbinding.”

Wie komt op voor het midden?

Ook voelen mensen in het midden van het politieke spectrum zich niet meer vertegenwoordigd. “Die zouden zich vertegenwoordigd moeten zien door het politieke midden en de media. Een heel groot deel van de media zit toch een beetje aan één kant, de links-liberale kant. Het politieke midden is voor onze ogen aan het imploderen. De mensen die zich door het politieke midden vertegenwoordigd zouden willen zien, zeggen: waar is het eigenlijk? Bij wie kunnen wij terecht?”

En juist de mensen die uit zijn op verbinding, mag je niet verliezen, zegt Duk. “Als je deze groep ook nog eens verliest, heb je een heel groot deel van de samenleving dat onthecht is.”

LEES OOK: Rechter beslist over klacht Willem Engel tegen Belgische topviroloog Van Ranst: ‘Sekteleider geworden’

Door: Peter Visser