Documentaire over gijzeling Apple Store toont unieke daderbeelden: ‘Bodycam heeft alles gefilmd’

Een kilo explosieven, meerdere vuurwapens en miljoenen euro’s aan cryptovaluta. Het zijn de hoofdingrediënten van de gijzeling in de Apple Store op het Leidseplein in Amsterdam, vandaag precies twee jaar geleden. Vanavond verschijnt een documentaire met nooit eerder vertoonde bodycambeelden die de dader zelf maakte.

Documentairemaker Roos Gerritsen was direct getriggerd door de gebeurtenissen. Haar interesse leidde tot een bezoek aan het politiebureau, waarin ze haar vragen voorlegde. “Ik had meer interesse in wat er precies is gebeurd en wat de gijzelnemer heeft gedreven”, vertelt ze in Goedemorgen Nederland op NPO 1. Gerritsen kwam er vervolgens achter dat er heel veel beeldmateriaal beschikbaar was. “Maar ook veel audiomateriaal, wat heel bijzonder was. Bij de eerste gesprekken werd dat vrij snel duidelijk.”

De documentairemaker kreeg uiteindelijk de beschikking over het beeld- en geluidmateriaal, wat resulteerde in een uniek inkijkje in wat er op 22 februari 2022 precies in de Apple Store op het Leidseplein voltrok.

Tientallen mensen zitten vast

Rond 17.30 uur kreeg de politie Amsterdam meldingen over een mogelijke gijzeling in de Apple Store. De dader, Abdel A., had nota bene zelf de politie gebeld en eiste voor 200 miljoen euro aan bitcoins. Toen de politie bij de winkel aankwam, werden zij met een semiautomatisch wapen beschoten. Het Leidseplein werd vervolgens afgezet en wat volgde was een urenlange onderhandeling, waarin de dader een gijzelnemer gedurende de hele gijzeling onder schot hield.

Goedemorgen Nederland gemist? Kijk nu hier terug via NPO Start.  

In de Apple Store waren op het moment van de gijzeling tientallen mensen aanwezig die zich in het gebouw verscholen hielden, waaronder vier mensen die zich op de begane grond hadden verstopt in de bezemkast. Eén gijzelaar was continu bij de dader. De urenlange gijzeling kwam tot een abrupt einde toen de gijzelaar ontsnapte, de gijzelnemer de vervolging inzette en vervolgens werd geschept door een politieauto, die werd ingezet om de dader uit te schakelen. Gijzelnemer A. overleed een dag later in het ziekenhuis.

Dader heeft gijzeling gefilmd

A. heeft de hele gijzeling gefilmd, waardoor de kijker een goed beeld krijgt van zijn grillige karakter. Zo zegt hij tegen een gegijzelde onder meer dat hij “genoeg explosieven heeft om het hele Leidseplein op te blazen”. Gerritsen heeft geen idee waarom Abdel A. de bodycam droeg. “Hij kon daarmee ook niet live streamen, dus waarom hij dat gedaan heeft weten we niet. Wel kregen we door deze beelden een veel beter beeld van wie hij was en waarom hij dit gedaan heeft.”

De politie heeft nog niet zijn motief kunnen achterhalen. “Maar wat wel naar voren komt is een beeld van een jongen die verward was”, zegt de documentairemaker. “Hij had ook psychische problemen. Zo had hij drugs op tijdens de gijzeling en zat hij in de schulden. Hij was boos op de overheid, die hij steeds ‘de driehoek’ noemde.”

Ontvang jij onze nieuwsbrief al? Meld je hier nu gratis aan!

Urenlange onderhandelingen

Bemiddelaars proberen Abdel A. gedurende de gijzeling aan de praat te houden, waardoor we in de documentaire een uniek inkijkje in het hoofd van de gijzelnemer krijgen. “Wat naar voren kwam is dat hij op vijftienjarige leeftijd met vader en moeder naar Syrië is verhuisd, waar hij bomaanslagen had meegemaakt. Syrië heeft best wel wat met hem gedaan”, vertelt teamleider Johan van informatieknooppunt Contraterrorisme, Extremisme en Radicalisering (CTER), die uit veiligheidsoverwegingen niet herkenbaar in beeld komt.

Documentairemaker Gerritsen heeft politieagenten, speciale eenheden en gegijzelden geïnterviewd die over hun ervaring vertellen. “Op allerlei niveaus heb ik met ze gesproken, waaronder met een medewerker van de Explosieven Opruimingsdienst, die naast de bommen stond en niet wist of ze echt waren. Ook de man die tijdens de gijzeling urenlang in de bezemkast van de Apple Store opgesloten zat, vertelt zijn verhaal. Ze hebben doodsangsten uitgestaan.”

Heldendaad

“Na de inzet was er vrij veel discussie of de aanrijding wel of niet had moeten plaatsvinden”, zegt voorzitter van de Nederlandse Politiebond Nine Kooiman, te gast in Goedemorgen Nederland. “Ik vind het echt een heldendaad wat zij hebben gedaan, omdat zij in een split second hebben bedacht om op deze manier levensreddend te handelen.”

Volgens Kooiman is het een unicum dat in de documentaire precies naar voren komt hoe de politie heeft gehandeld. “Het is uitzonderlijk dat de politie zo open in een documentaire vertelt over hun kant van het verhaal. Dat is juist mooi, omdat het een heel goed beeld geeft hoe professioneel deze inzet is geweest.”

De documentaire is donderdagavond vanaf 20.00 uur te zien op Videoland en wordt op hetzelfde tijdstip uitgezonden op AT5.

Lees ook:

Agenten geëerd voor beëindigen gijzeling Apple Store in Amsterdam

Door: Rick Hartkamp