Onderhandelingen tussen Oekraïne en Rusland nog niet over ‘grote vragen’, China kijkt toe

Volgens voormalig Minister van Buitenlandse Zaken Uri Rosenthal “gaat het tijd kosten” voor de onderhandelingen tussen Oekraïne en Rusland over het beëindigen van de gewelddadigheden gaan over “de grote vragen”. Vandaag spreken delegaties van Kiev en Moskou opnieuw met elkaar via een videoverbinding.

De diplomatieke spanningen lijken dit weekend verder te zijn opgelopen na de verwoestingen in Marioepol en doden bij beschietingen in Kiev. Ook zou Rusland mogelijk hypersonische raketten hebben ingezet. Waar vrijdag de ministers van Buitenlandse Zaken met elkaar spraken, worden de onderhandelingen vandaag weer op lager niveau gevoerd.

Volgens Rosenthal is er van onderhandelingen eigenlijk nog helemaal geen sprake. “De gesprekken” gaan nu vooral over bijvoorbeeld de totstandkoming van de humanitaire corridors en humanitaire hulp, zegt hij in Goedemorgen Nederland op NPO 1. “Het grote werk zal pas later komen.” Dat is volgens hem wanneer er wordt gesproken over de mogelijke neutraliteitsstatus voor Oekraïne en de status van De Krim en de Donbas-regio, waarvan Rusland wil dat Oekraïne ze als onafhankelijk erkent.

Maar “wij weten niet wat er in de zogenaamde backchannels, de achterdeurtjes van de werelddiplomatie, gaande is”, stelt Rosenthal. Daar wordt mogelijk op hoger niveau gesproken “dan we nu verwachten”. Niet alleen tussen Oekraïne en Rusland, maar ook bijvoorbeeld China zou zich daar kunnen mengen, denkt de voormalig bewindspersoon. “Daar vinden we in de media niets van terug.”

China

Sinds de Russische invasie in Oekraïne vier weken geleden begon is het de vraag welke positie China inneemt in het conflict. Het land is neutraal bij stemmingen binnen de Verenigde Naties, maar daarmee niet zo onafhankelijk als het lijkt, zegt hoogleraar internationale betrekkingen Rob de Wijk. “Aan het begin van de Olympische Winterspelen hebben Xi en Poetin een overeenstemming bereikt dat ze elkaar hun gang laten gaan in Europa en Azië. In die zin is China dus niet neutraal.” Wel wil Beijing voorkomen dat het in de oorlog betrokken raakt, stelt de hoogleraar.

China, dat ook belangrijke economische banden heeft met Oekraïne, heeft zelfs aangegeven bereid te zijn te bemiddelen tussen beide partijen. Volgens De Wijk is China daarvoor niet geschikt. “China zal pas wat gaan doen als ze écht weten dat ze succes kunnen boeken. Dat is op dit ogenblik absoluut niet het geval, vanwege de situatie op het slagveld.”

‘China heeft Rusland in de zak’

Volgens Rosenthal is het een “bitte tegenvaller” voor de Russische president Vladimir Poetin dat China zich voorlopig neutraal opstelt. Hij denkt dat Beijing de afwachtende houding aanneemt om zo goed mogelijk uit de strijd te komen. “China zet het spel nu volledig naar eigen hand. Ze zijn in een hele andere houding tot Rusland komen te staan dan voorheen. Als je het heel cru wil zeggen: China heeft Rusland in de zak.”

Zo is Rusland nu nog meer afhankelijk van handel met China door de Westerse sancties, die de Russische economie hard raken. “Rusland is een junior partner geworden van China. De grote vraag op het wereldtoneel is nu of China met Rusland een machtsblok wil vormen van autocratieën, tegenover onze, volgens China en Rusland decadente, liberale Westerse democratie.”

Voor een gewapend conflict met China hoeft het Westen niet te vrezen, denkt Rosenthal. “Toen Joe Biden en Xi Jinping onlangs met elkaar spraken is duidelijk geworden dat China een directe confrontatie met de Amerikanen niet aan wil.”

LEES OOK: Buitenlandministers ondertekenen vandaag Strategisch Kompas: is een Europees leger in de maak?

Door: Peter Visser