Gaat Poetin echt over tot een invasie? ‘Iedereen die aanneemt dat hij niet bereid is iets te doen, is naïef’

De ernstige situatie aan de Russische grens met Oekraïne is voorlopig nog niet opgelost. De gesprekken tussen de hoofdrolspelers lopen vooralsnog op niets uit. Vandaag komen de Europese ministers van Buitenlandse Zaken opnieuw bijeen, terwijl de Amerikaanse regering overweegt duizenden troepen naar NAVO-lidstaten in Oost-Europa te sturen.

De Amerikaanse president Joe Biden heeft meerdere gesprekken met Vladimir Poetin achter de rug. Tot zover heeft dit weinig resultaat opgeleverd. De Russische wereldleider hield zijn poot stijf. Inmiddels is de situatie zo verergerd, dat Biden zelfs Amerikaanse troepen richting Oost-Europa wilt sturen. Een stap die Biden eerder niet heeft willen nemen. “De Amerikanen zien dat het lijkt dat de Russen een vooropgezet plan hebben opgezet”, zegt Han ten Broeke, directeur politieke zaken bij HCSS, bij Goedemorgen Nederland op NPO 1.

Over dat plan, “dat zich al sinds oktober als een Zwitsers uurwerk lijkt te ontvouwen”, heeft Amerika de Westerse bondgenoten inmiddels ingelicht. Maar terwijl de gesprekken gaande zijn, gaat Poetin gewoon door. Denk aan meer en meer Russische troepen naar de grens met Oekraïne. Inmiddels zijn deze ook geposteerd bij Wit-Rusland. Daarnaast worden er oefeningen gedaan en er wordt materiaal binnen gehaald. Daar reageren de Verenigde Staten nu op, door de taal van Poetin “van bedreiging en intimidatie” te beantwoorden met het sturen van Amerikaanse troepen naar Europa. “Naar NAVO-lidstaten, die grenzen aan Oekraïne.”

Diplomatieke oplossing

Poetin zit weliswaar vaak genoeg om tafel met zijn Amerikaanse collega, maar de vraag rijst of Poetin überhaupt wel op zoek is naar een diplomatieke oplossing. “Je kunt er niet op rekenen dat hij niets doet, omdat hij dat in het verleden al bewezen heeft”, zegt Ten Broeke. “Denk aan Georgië en Moldavië waar hij happen uit nam. De annexatie van de Krim. Hij is ook in de Donbass aan het rommelen. Dus iedereen die denkt dat Poetin niet bereid is om iets te doen, is naïef.” De dreiging is volgens Ten Broeke “zeer serieus” en is “nooit eerder zo hoog geweest”.

Hij trekt de vergelijking met de Cubacrisis van 1962. Toen ook twee grootmachten tegenover elkaar stonden. “Nu staan er twee systemen tegenover elkaar. De Russen die niet accepteren dat Oekraïne een zelfstandig land is. En het Westen dat vindt dat soevereine landen zelf mogen bepalen waar ze lid van worden. Die ideologieën clashen nu met elkaar.”

Evacuatie

Nu het er steeds meer op begint te lijken dat er een militair conflict ontstaat in Oekraïne, evacueren andere landen hun ambassadepersoneel uit Kiev. De VS is daar al mee begonnen en Duitsland is daarvoor een plan aan het optuigen. Nederland gaat nog niet over tot actie.

Dat begrijpt Tweede Kamerlid van JA21, Derk Jan Eppink, niet. “We hebben gezien in Kaboel wat er gebeurt als je dat niet op tijd doet. Die fout moeten we niet nog een keer maken”, zegt hij. “We moeten tijdig beginnen met gepland evacueren.”

Volgens Ten Broeke is de situatie in Oekraïne niet te vergelijken met de situatie in Kaboel, toen de Taliban vorig jaar oprukte in Afghanistan en Nederland erg laat was met het evacueren van ambassadepersoneel. “Kiev wordt niet zomaar onder de voet gelopen”, legt Ten Broeke uit. “Het is wel duidelijk dat wij er alert op moeten zijn.”

Sancties

Sancties zouden Poetin ervan moeten weerhouden om over te gaan tot een militaire invasie. Daar gaan de Europese ministers van Buitenlandse Zaken vandaag over in beraad. Volgens Ten Broeke is het dan belangrijk dat zij een eenheid vormen, want anders “speel je Poetin enorm in de kaart”.

Over welke sancties gaat het dan? Ten Broeke noemt een aantal mogelijkheden en begint bij persoonsgerichte sancties. “Op het kliekje rondom Poetin. De politieke elite van het Kremlin.” Dit kan ook uitgebreid worden naar de economische elite van het Kremlin. “Het bevriezen van de goeden, in -en uitreisbeperkingen, financiële sancties ten aanzien van banken.” Het is echter maar de vraag of Poetin zich daardoor laat afschrikken. “De Russen hebben enorm incasseringsvermogen als het gaat om pijn die hen door anderen wordt toegebracht. Maar als het lang genoeg duurt, wil het soms wel werken. Het lijkt er echter nu op dat hij uit is op iets van een militair conflict.”

LEES OOK: Wat gaat er om in het hoofd van Vladmir Poetin? ‘Niemand weet wat hij wil’

Door: Vick ten Wolde