Worden Amsterdam en Venetië weer overspoeld door dagjesmensen? ‘Toerisme dat neemt en niets brengt’

Stand van Nederland: Generatie Next is het economisch onderzoeksprogramma van WNL, gemaakt door drie jonge televisiemakers die een bovenmatige interesse hebben in economie en geld. Elen Demir, Jill Bleiksloot en Raquel Schilder gaan op zoek naar opvallende ontwikkelingen op elk economisch niveau in ons land. Deze zomer blikt WNL terug op de verhalen uit het eerste seizoen.

Nu het weer mogelijk is om naar het buitenland te gaan, pakken veel toeristen dan ook die kans. Dat betekent ook dat we mogelijk terugvallen op oude patronen. Maar zitten wereldsteden nog op een zee aan toeristen te wachten? De inwoners van Amsterdam hadden hun stad afgelopen coronajaar sinds tijden weer voor zichzelf en struikelden bij een wandeling over de Dam niet over de voeten van dagjesmensen. Gaan we straks dus nog wel op reis zoals we gewend zijn?

Overtoerisme is al jarenlang een belangrijk onderwerp in onze hoofdstad. Voor de crisis, in 2019, bezochten 10,3 miljoen mensen Amsterdam voor een verblijf. Zo’n 11,3 mensen kwamen een dagje naar Amsterdam, waarvan ongeveer 4,1 miljoen uit Nederland zelf. Burgemeester Femke Halsema stelde afgelopen jaar voor om buitenlandse toeristen te weren bij coffeeshops. Ook heeft het college de ‘Aanpak Binnenstad’ aangekondigd, waarin 88 maatregelen worden voorgesteld die de leefbaarheid in de binnenstad zouden moeten verbeteren.

Duivels dilemma

Maar het blijft een ingewikkeld vraagstuk. Restaurants, hotels, kroegen, rondvaarten en musea kunnen niet wachten tot de toeristen weer terugkeren en hebben na de coronacrisis flink wat in te halen. Het grote omzetverlies in de toerismesector raakt de Amsterdammer óók. Ondernemingen moesten in het afgelopen coronajaar stoppen of afscheid nemen van tijdelijke werknemers en staan daarom zeker niet te springen om een ontmoedigingsbeleid. “Ondernemers en hun werknemers staat het water aan of boven de lippen. Laten we er in hemelsnaam voor zorgen dat die mensen een toekomst hebben”, zei toerismebureau NBTC hier vorige zomer over in Het Parool.

‘Een toerisme dat neemt en niets brengt’

Uiteindelijk wil Amsterdam vooral af van een bepaald soort toerisme dat overlast veroorzaakt. Het aantrekken van ‘kwaliteitstoeristen’ is voor nu het speerpunt, en daar vinden Amsterdam en Venetië elkaar.

De Italiaanse stad spant de kroon wat betreft overtoerisme. De Nederlandse Ine Legerstee werd veertig jaar geleden verliefd op Venetië en werkt er sindsdien als gids. Het bezoek van de gemiddelde Nederlandse toerist is vluchtig, zegt zij in het economisch onderzoeksprogramma van WNL, Stand van Nederland: Generatie Next. “Ze komen hier met een bus, en dan varen ze naar het centrum toe. Daar maken ze een wandeling van anderhalf tot twee uur en gaan ze weer weg”, zegt zij. “Dat is niet zo goed. Hier wordt dat toerisme ‘Mordi e fuggi’ genoemd, wat betekent: je bijt, en vlucht vervolgens. Dat is een toerisme dat neemt, en niets brengt.”

De Italiaanse stad heeft bezoekers nodig die niet slechts een aantal uurtjes blijven om een selfie te maken, maar ook echt de stad leren kennen, zo vinden bestuur en inwoners. Voor corona werd de stad jaarlijks overspoeld door meer dan 2 miljoen toeristen, waar de stad zelf maar 50.000 inwoners telt.

Bijdrage

Om dit vluchtige toerisme te ontmoedigen zullen dagjesmensen vanaf 2022 een “kleine bijdrage” moeten betalen voor een bezoekje aan de binnenstad, zo vertelt Simone Venturini, wethouder toerisme in de stad. “Om Venetië te leren kennen moet je minstens een paar dagen blijven. Je moet kunnen verdwalen in de steegjes, een avondwandeling maken, en de stad leren kennen als een Venetiaan”, onderschrijft ook hij. “Venetië is gewoon geen stad voor een paar uur, een selfie, een hamburger en dan weer naar huis.”

In Venetië was het in de coronacrisis stiller dan het ooit geweest is. Zoals in veel Europese steden zijn de Venetianen benieuwd hoe groot de drukte deze zomer zal zijn. Men hoopt op de economische jackpot, maar wil ook niet meer terug naar de extreme drukte zoals voor corona. Jill Bleiksloot bezoekt een leeg San Marcoplein en ziet een toeristische stad die symbool staat voor zoveel steden in Europa.

Je kunt deze aflevering nu terugkijken. Oude afleveringen bekijk je hier.