Kippenvel: doodzieke burgemeester spreekt bij Dodenherdenking

Burgemeester Eberhard van der Laan gaf eerder vanavond op uitnodiging van het Nationaal Comité 4 en 5 Mei een toespraak bij de Nationale Dodenherdenking op de Dam. Zijn woorden kregen nog meer gewicht door zijn gezondheidstoestand. De burgemeester gaat gebukt onder uitgezaaide longkanker.

Van der Laan haalde in zijn toespraak verzetsheld Henk van Randwijk aan: een van de oprichters van het tijdschrift Vrij Nederland, en auteur van de bekende dichtregel: “Een volk dat voor tirannen zwicht, zal meer dan lijf en goed verliezen, dan dooft het licht“.

De zieke burgemeester sprak de hoop uit dat Nederland, net als naar de oorlog nog een lange periode van vrede zou kennen. “wij hebben jaren verloren, maar wij kunnen een eeuw winnen”, citeerde Van der Laan de verzetsheld om daar zelf aan toe te voegen “We zouden elk jaar opnieuw Van Randwijks droom moeten nazeggen: we kunnen een eeuw winnen.”

Kijk hier de hele toespraak van Van der Laan na

“Op 9 mei 1945 sprak verzetsman Henk van Randwijk hier op de Dam een uitgelaten menigte toe die bijeen was om de bevrijding te vieren. Hij bedankte de bevrijders en besloot zijn toespraak met: ‘Wij zullen altijd bondgenoten en vrienden zijn, want wij hebben jaren verloren, maar wij kunnen een eeuw winnen’. Die droom van langdurige vrede was bijzonder, gezien de naar schatting zestig miljoen doden die waren gevallen, onder wie zes miljoen Joden, de ergste misdaad uit de geschiedenis. Nog maar twee dagen daarvoor werden hier 32 burgers vermoord, toen militairen van de Duitse Kriegsmarine, daar vanuit De Groote Club, het vuur openden op de mensenmassa die uitkeek naar de komst van de geallieerden.

Van die eeuw van Van Randwijk, zijn 72 jaar verstreken. Al net zo lang herdenken wij jaarlijks de gevallenen en slachtoffers van de Tweede wereldoorlog. Ook staan we stil bij de Nederlanders die na de oorlog slachtoffer werden van andere oorlogssituaties en vredesmissies. Wij betuigen ons respect aan hen allen.

Tijdens de bezetting vergde het moed en plichtsbesef om in het verzet te gaan. Zoals Henriëtte Pimentel, directrice van de crèche tegenover de Hollandse Schouwburg, die geholpen heeft vele honderden Joodse kinderen te laten onderduiken en zelf vermoord is in Auschwitz. Zoals de Drentse boer Schutten, die de regeringskoerier Bestebreurtje op zijn land vond. Die was ’s nachts uit een Engels vliegtuig gesprongen met een geheime missie, maar hij had daarbij zijn been gebroken. Een verslaggever interviewde Boer Schutten jaren later en vroeg: ‘Wat ging er door u heen, die vroege morgen, toen u, Bestebreurtje, in uw weiland zag liggen?’

‘Ik wou dat hij daar niet gelegen had’, zei de boer, ‘maar toen hij daar lag, lag hij er voor mij.’

Op een dag als vandaag beseffen wij, hoeveel slachtoffers de bezetter heeft gemaakt en hoeveel mensen hun leven voor onze vrijheid in de waagschaal hebben gesteld. We beseffen welke grote verworvenheden als democratie, grondrechten en rechtstaat wij, mede dankzij hen, mogen koesteren en moeten onderhouden. En we beseffen, zodra onverdraagzaamheid de kop opsteekt, wij die onverdraagzaamheid op tijd moeten bestrijden, zonder zelf onverdraagzaam te worden. Dat zijn wij verplicht aan allen die wij vanavond herdenken. Laten we juist op 4 mei onze zegeningen tellen en daaruit de hoop en het zelfvertrouwen putten om voort te gaan op de weg van vrede. We zouden elk jaar opnieuw, Van Randwijks droom moeten nazeggen: ‘We kunnen een eeuw winnen’.”

Door: Redactie