Kabinet presenteert regeerprogramma na stevige botsingen: ‘Voortbestaan was kantje boord’

Het regeerprogramma wordt vanmiddag gepresenteerd. De aanloop had flink wat voeten in de aarde, omdat er stevige onderhandelingen plaatsvonden over onder meer het migratievraagstuk. "NSC-bewindslieden probeerden nog zaken te wijzigen die ze graag anders hadden gezien, maar wat ze aan de formatietafel wel hebben uitonderhandeld." Dat leidde tot een dusdanige botsing, dat het voortbestaan van het kabinet "kantje boord" was, vertelden meerdere kopstukken aan politiek commentator Wouter de Winther van De Telegraaf.

Vorige week vond een lange ministerraad plaats over het migratievraagstuk. Na de pittige onderhandelingen is De Winther vooral benieuwd naar de precieze verwoording in het regeerprogramma. "Ik ben benieuwd of er accentverschillen zijn aangebracht. Dat politici, onder druk van het idee dat het kabinet de rit niet gaat uitzitten, toch van standpunten zijn veranderd."

Het asielbeleid gaat vandaag in ieder geval écht handen en voeten krijgen, zegt De Winther in Goedemorgen Nederland op NPO 1. "Er worden draconische ingrepen gedaan, wat door een heleboel kabinetten niet van de grond is gekomen. De richting is met het hoofdlijnenakkoord aangegeven, maar hoe ze het gaan uitvoeren horen wij vanmiddag."

Minister Marjolein Faber (Asiel en Migratie) en bewindspersonen van NSC verschilden tijdens de lange ministerraad behoorlijk van mening, stelt De Winther. "Er kwamen berichten binnen dat NSC-bewindspersonen bezig waren om terug te onderhandelen." NSC-bewindslieden wilden bepaalde zaken toch graag anders zien, terwijl ze in het regeerakkoord wel toestemden. "Het ging er heel stevig aan toe. Dat verwacht je niet in de eerste weken dat ze met elkaar zitten."

Ontvang je al onze gratis nieuwsbrief? Meld je hier aan en mis niets van WNL!

Mestbeleid uitgelekt

Het is inmiddels traditie dat bepaalde zaken in het regeerprogramma voor de presentatie uitlekken. Volgens De Telegraaf komt landbouwminister Femke Wiersma (BBB) vanmiddag met ‘een ingrijpend mestpakket’ dat de hele agrarische sector veel pijn gaat doen. Niet alleen melkveehouders, maar ook varkens- en kippenboeren zullen hun veestapel moeten verkleinen om de mestcrisis aan te pakken.

Veel partijleden zeggen daarom hun lidmaatschap op, zegt De Winther. Na de publicatie ziet hij een paniekreactie bij de partij. "BBB-leider Caroline van der Plas gaat direct in gesprek met de minister en de telefoon van BBB staat roodgloeiend."

Hij vindt het ongebruikelijk dat coalitieleiders, zoals Van der Plas, al voor de presentatie van het regeerprogramma de pers uitgebreid te woord staat. "In deze coalitie maakt het geloof ik niet meer uit wat professioneel en verstandig is. Dat is blijkbaar allemaal oude politiek."

Goedemorgen Nederland gemist? Kijk deze uitzending nu hier terug via NPO Start.

BBB-leden zien het tegenovergestelde van wat ze van hun partij hadden verwacht. "De boerenachterban, die behoorlijk radicaal uit de hoek kan komen, grijpt direct naar de spreekwoordelijke mestvork om hun verzet aan te kondigen", ziet de politiek commentator.

Reality check

Voor bewindspersonen zijn de regeerplannen vooral een reality check, zegt De Winther. Marjolein Faber, Fleur Agema (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) en Barry Madlener (Infrastructuur en Waterstaat) krijgen volgens hem nu te maken met de werkelijkheid. "De Kamer wil bijvoorbeeld iets met de fatbike, maar je hebt ook iets als wet- en regelgeving. Hoe ga je dat in de juiste vorm gieten?"

Hij ziet dat "partijen die jarenlang hebben geroepen dat het anders moet, nu zelf aan de knoppen zitten en ontdekken dat het soms niet anders kan".