Voormalig VVD-campagnestrateeg voorspelt: 'Het wordt Timmermans of Bontenbal'

Met de bezoeken van Geert Wilders aan protesten tegen de komst van asielzoekerscentra en het grote woningplan dat Frans Timmermans donderdag presenteerde, lijkt de verkiezingscampagne definitief losgebarsten. Oud-VVD-campagnestrateeg Bas Erlings over de kansen van de drie voornaamste uitdagers van Wilders: GroenLinks-PvdA-leider Timmermans, CDA-voorman Henri Bontenbal en VVD-lijsttrekker Dilan Yeşilgöz.

Volgens Erlings zijn er drie voorwaarden van groot belang waaraan een lijsttrekker moet voldoen om het vertrouwen van de kiezer te winnen. "Je moet iemand aardig vinden, je moet geloven dat iemand het kan, en je moet denken dat iemand er niet voor zichzelf zit, maar voor jou. Als politiek leider ben je continu bezig om daarin de juiste balans te vinden", zegt Erlings in Goedenavond Nederland op NPO 1. Hij ziet Wilders deze week opnieuw het nieuws domineren.

Erlings denkt dat Wilders vooral op het derde punt scoort: kiezers hebben het gevoel dat hij er voor hen zit. Timmermans daarentegen, zegt hij, "staat bijna bovenaan de peilingen en scoort alleen goed op de vraag: 'Kan ik het?' Dan kun je denken: ga ik nu heel geforceerd proberen aardig gevonden te worden, of ga ik op 'kan ik het' alles geven", vervolgt Erlings.

Hij wijst op het Herstelplan Woningbouw dat Timmermans donderdag presenteerde. "GroenLinks-PvdA is druk bezig, dus het lijkt erop dat hij ook met de campagne begonnen is." Een moment waarop Timmermans veel indruk op de communicatiestrateeg maakte, was zijn emotionele uitbarsting begin april richting voormalig PVV-minister Marjolein Faber (Asiel & Migratie). Hij noemde haar "de grootste prutster die ooit in vak K gezeten heeft". "Je zag hem hierna in de peilingen omhooggaan", zegt Erlings. 

Volgens hem liet Timmermans daarmee zien het ook tegen Wilders op te kunnen nemen. "Dit was geen voorgeprogrammeerde boodschap, maar dit liet zien dat hij ook gecontroleerd boos kan worden." Dat de 64-jarige politicus achteraf zei dat zijn uitspraken "niet gepland" waren, maakt het volgens Erlings nog sterker. "Maar dit verwacht je ook van een leider, dat je iemand een veeg uit de pan kan geven."

'Bontenbal gaat nu getest worden'

Ook CDA-leider Henri Bontenbal zit in de lift. Zijn partij is de VVD inmiddels voorbij in de peilingen. Vorige week waren de schijnwerpers nog op Bontenbal gericht, rond de asielwetten. "Wij hadden graag die asielwetten over de streep willen trekken", zei hij toen. "Een heel groot aantal van deze maatregelen staan gewoon in ons verkiezingsprogramma. Wij hebben echt ons best gedaan, maar er is zo amateuristisch te werk gegaan, waardoor wij ons gedwongen voelen om tegen deze wetten te stemmen."

Erlings ziet bij Bontenbal twee eigenschappen terug die hem een goede leider maken. "Mensen vinden hem aardig en geloven ook dat hij er niet voor zichzelf zit, maar voor de ander." Maar, voegt hij toe, "hij staat nu heel hoog in de peilingen en dus gaat hij getest worden. Mensen gaan kijken of hij hard genoeg is en de media gaat kijken of hij het kan."

Een voorbeeld van zo’n test is Bontenbals optreden bij het BNR-programma Zolang het leuk is met Wilfred Genee, waarin anderhalf uur lang zonder script gepraat wordt. "Dat moet je zeker doen als het bij je past. Rutte kon dit soort dingen ook. Ik denk dat het voor Frans Timmermans lastig wordt om daar in een losse en vrolijke rol te gaan zitten."

De positie van VVD-lijsttrekker Dilan Yeşilgöz is de afgelopen weken verzwakt. Na de rel rondom Douwe Bob was ze vooral bezig met damage control, ziet Erlings. "Ze heeft een heel moeilijke week gehad, terwijl ze een paar maanden geleden heel goed bezig was met dat plan over de hardwerkende Nederlander en veiligheid, en ze bij Zelenski zat terwijl de rest ruzie aan het maken was. Toen knalde ze omhoog in de peilingen. Ze moet die vorm terugvinden."

Volgens hem heeft Yeşilgöz de VVD-kiezer van zich vervreemd. "Mensen vragen zich nu weer af of ze het kan en ze er voor hen zit. Anderhalve week geleden snapten mensen het waarschijnlijk niet meer. Ze zal weer hard op zoek moeten."

'Het wordt Timmermans of Bontenbal'

Met nog drieënhalve maand te gaan tot de verkiezingen is er volgens Erlings nog niets beslist. "Het hele veld ligt nog open, maar ik denk dat het of Timmermans of Bontenbal wordt. In andere landen zie je vaak dat wanneer de populist wordt uitgesloten, kiezers er op het laatste moment toch niet op stemmen."