Zorgvakbond NU’91 na hoofdlijnenakkoord: ‘Hoe willen partijen dit gaan doen?’

Voorzitter van bond NU'91 Femke Merel van Kooten is benieuwd hoe het beoogde kabinet de ambitieuze zorgplannen uit het hoofdlijnenakkoord tot wasdom wil brengen. "Het is ook de vraag wanneer het gaat gebeuren", zegt Van Kooten in Goedemorgen Nederland op NPO 1.

PVV, VVD, NSC en BBB willen het eigen risico verlagen van 385 euro naar 165 euro in 2027. Ook willen de partijen "versterking" van de zorgketen, "door verbetering van de onderlinge samenwerking, van de positie van de eerstelijnszorg, waaronder de huisarts, wijkverpleging en van mantelzorgers".

Het moet aantrekkelijk worden om in de zorg te werken, om zo het personeelstekort tegen te gaan. De agressie en geweld tegen zorgmedewerkers moet worden aangepakt. Verder wordt er onder meer 600 miljoen euro uitgetrokken voor de ouderenzorg.

"Dat zijn goede dingen. Het is wel de vraag: wanneer gaat het gebeuren? Er staat in het akkoord dat het eigen risico wordt verlaagd, per 2027. De 600 miljoen extra voor de ouderenzorg is structureel, maar ook vanaf 2027. Het gaat dus nog wel even duren", zegt Van Kooten.

'Hoe willen partijen dit gaan doen?'

Ze denkt dat de lobby van haar vakbond succesvol is geweest. "We zien aardig wat dingen terug in het regeerakkoord op hoofdlijnen, zoals autonomie, zeggenschap en loopbaanperspectief voor zorgmedewerkers en minder regeldruk", zegt Van Kooten, die zich afvraagt hoe de uitvoering van de plannen eruit gaat zien. "De grote vraag is: hoe willen de partijen dit gaan doen? We kijken uit naar hoe de plannen invulling gaan krijgen."

Eerst zien, dan geloven, zegt de vakbondsvoorzitter. "Als je kijkt naar de budgettaire bijlage, dan zijn we wel wat ongerust over bijvoorbeeld het terugdraaien van de intensivering van het arbeidsmarktbeleid in de zorg. Bovendien zie je ook dat er op een aantal zaken bezuinigd wordt." Het efficiënter maken van de zorg vindt ze een containerbegrip. "Sommige dingen zijn al heel efficiënt, hoe kan het nog efficiënter?"

Ontvang jij al onze gratis nieuwsbrief? Meld je hier aan en mis niets van WNL!

Ook maakt ze zich zorgen over het overhevelen van de aanpak van verwarde personen van de politie naar de zorg. "Hoe moet de zorg dat doen? Dat zijn vragen die wij hebben", aldus Van Kooten.

Koekoeksjong

Volgens econoom van de Rabobank Nic Vrieselaar is het sinds Rutte II geen kabinet gelukt om de zorgkosten te verlagen. "De afgelopen twintig jaar zijn de uitgaven aan zorg, met een soort tussenpauze, gestegen. De laatste jaren stijgen de kosten hard, veel harder dan de uitgaven aan onderwijs. Sterker nog, uitgaven op onderwijs zijn reëel gezien aan het dalen."

"Zorg is als een koekoeksjong en dreigt andere belangrijke uitgaven, zoals defensie, uit het nest te duwen", zegt Vrieselaar. Het is volgens hem "interessant om te zien" of het beoogde kabinet de plannen wel kan uitvoeren, zonder de kosten buiten de perken te laten groeien. "Bovendien is het ook de vraag: waar moeten de mensen vandaan worden gehaald om het uit te voeren?"

Vrieselaar ziet - en volgens hem zien andere economen dat ook - dat de vier partijen wegkijken bij een aantal problemen. "Ze zijn best ambitieus, maar zaken als personeelstekort en vergrijzing zijn er. Dat lijken ze te negeren. Je kunt wel zeggen dat je meer personeel wil aannemen, maar dat lukt vaak niet."

Goedemorgen Nederland gemist? Kijk deze uitzending nu hier terug via NPO Start.

"Deze week werd bekend dat de uitgaande ministeries last hebben van zogeheten onderuitputting. Ze maken wel plannen, maar de miljarden blijven liggen. Simpelweg omdat er geen mensen zijn om het beleid uit te voeren. Dat risico loopt dit kabinet ook", waarschuwt de econoom.

Wilders lost belofte niet in

In zijn campagne beloofde PVV-leider Geert Wilders het eigen risico af te schaffen. Het eigen risico verdwijnt niet, maar wordt dus bijna gehalveerd vanaf 2027. "Hij riep de hele tijd: ik ga het afschaffen. Maar het gaat nu van 385 euro naar 165 euro en niet naar nul", zegt politiek journalist van WNL Tessa van Viegen.

Dat maakt een moment in campagnetijd met terugwerkende kracht pijnlijk voor Wilders. In het SBS-debat in november werd leider van GL-PvdA Frans Timmermans geconfronteerd met een vrouw die het eigen risico niet kon ophoesten. Timmermans zei dat hij het eigen risico graag wilde afschaffen, maar dat dat niet van de één op de andere dag kon. Daarop viel Wilders Timmermans aan. Hij zei dat de vrouw niet kon wachten en kreeg applaus uit de zaal.

Nog voordat het kabinet op het bordes staat, blijkt dat Wilders ook zelf tijd nodig heeft. "De situatie van die vrouw is niet veranderd, maar ze moet nu wel twee jaar wachten", zegt Van Viegen. "Wilders heeft de afgelopen jaren in de oppositiebanken gezeten, gaat nu regeren en komt erachter: sommige dingen kunnen gewoon niet zo snel."