Studentenwelzijn in het nauw: te veel stress, prestatiedruk en eenzaamheid

Het gaat niet goed met veel studenten, blijkt uit een nieuw rapport van het Trimbos-instituut, ECIO en RIVM. Prestatiedruk en stress zijn hierin twee grote factoren, vaak veroorzaakt door opstapeling van onzekerheden, overvolle studieprogramma's, onduidelijkheid rondom toetsen en roosters en de hoeveelheid aan crises die jongeren aan het hart gaan. Trimbos legt de uitkomst van het onderzoek vandaag voor aan onder meer koningin Máxima en onderwijsminister Robbert Dijkgraaf.

Onderzoeker Jolien Dopmeijer concludeert na het onderzoek dat "studenten constant het hoge tempo van een wereld vol obstakels proberen vol te houden". Deze "eindeloze obstacle run", zoals Dopmeijer het omschrijft op de site van het Trimbos-instituut, zorgt voor een hoge blootstelling aan stress en prestatiedruk. Dat studenten vaak in competitie met zichzelf en anderen zijn helpt ook niet voor de gemoedstoestand.

Het is overigens niet zo dat alle studenten gebukt gaan onder de stress. Sommigen geven aan eronder te gedijen. Dat neemt niet weg dat elke student hordes moet nemen in het onderwijs en de maatschappij. Het geeft hen het gevoel dat zij belet worden in hun functioneren en ontwikkeling, met als gevolg dat hun mentale welzijn achteruitgaat.

'Altijd aanstaan'

"Studenten geven aan dat ze moeten excelleren, altijd aanstaan en dat er nauwelijks tijd is voor reflectie of pauze", meldt Trimbos-instituut. Studenten vragen om meer ruimte voor persoonlijke ontwikkeling, maar of die wens in vervulling kan gaan is nog een lastig vraagstuk. Het staat namelijk in strijd tegen waar de huidige samenleving voor staat, concludeert het instituut: een hoog tempo en veeleisendheid.

Veel studenten hebben ook het gevoel dat zij niet begrepen worden als zij zeggen prestatiedruk en stress te ervaren. Zij voelen zich hierdoor weinig verbonden met hun school of de samenleving. Het leidt tot eenzaamheid en dat hangt, zo blijkt uit het onderzoek, vaak samen met prestatiedruk en stress. Sterker nog, volgens onderzoeker bij ECIO Lotte Scheeren is het zelfs essentieel voor studentenwelzijn om binding en sociale steun te ervaren.

Oplossing

Trimbos-instituut komt met twee oplossingen om het studentenwelzijn te verbeteren. Ten eerste pleit Trimbos ervoor dat er meer aandacht moet komen voor dat studenten betere mogelijkheden krijgen zich te ontwikkelen om beter om te kunnen gaan met stress en prestatiedruk.

Daarnaast moeten onzekerheden in de directe omgeving van de student (het onderwijs en leefwereld) waar zij zelf geen invloed op hebben verminderd worden. "Het verminderen van prestatiedruk en stress is een gedeelde verantwoordelijkheid van zowel de individuele student, de onderwijsinstellingen, overheid en maatschappij. Het erkennen en begrijpen van de beleving van de student is hierin essentieel", besluit Dopmeijer.

Telefoonverbod

Esther de Snoo, hoofdredacteur Nieuwe Oogst, heeft vier kinderen en merkt dat zij ook vooral door hun telefoon en social media "constant aanstaan", zegt zij bij Goedemorgen Nederland. "Dat heeft wel impact."

Sommige scholen lijken dit probleem te erkennen en voeren na de zomer een telefoonverbod in. "Heel goed", vindt economiedocent Ton van Haperen. "Die telefoon gaat de hele tijd af. Het is afleidend en geeft heel veel druk. Het is tegelijkertijd ook een portaal naar allerlei dingen die niet op school thuishoren. Op een school hoort die telefoon niet thuis. Het kreng moet eruit, als de sodemieter."