Grote vraag tijdens debat: kan de oppositie kabinet doen wankelen?

Na uitstel vanwege een zieke premier Mark Rutte debatteert de Tweede Kamer vandaag alsnog met het kabinet over de uitslag van de Provinciale Statenverkiezingen, stikstof en onvrede in het land. De grote vraag is of de oppositie de coalitie het vuur na aan de schenen kan leggen, zegt parlementair journalist van Omroep WNL Tessa van Viegen.

Het belooft een beladen debat te worden. Vooral het CDA en D66 staan in de coalitie tegenover elkaar, met name op het stikstofbeleid, en de oppositie zal hier naar verwachting dankbaar gebruik van maken en proberen hen uit elkaar te spelen. Het debat zou eigenlijk gisteren plaatsvinden, maar werd verplaatst omdat Rutte voor het eerst in dertien jaar premierschap ziek was.

Van Viegen denkt dat de coalitie voorafgaand aan het debat afspraken met elkaar heeft gemaakt, om te voorkomen dat ze elkaar in de haren vliegen. "Ze laten elkaar heel, zoals we dat noemen."

Dat brengt het CDA wel in een lastig parket. De christendemocraten willen breken met het kabinetsbeleid op stikstof, maar moeten zich daar vandaag nog achter scharen, zegt Van Viegen in Goedemorgen Nederland op NPO 1. "Rutte sprak zelfs over versnellen, terwijl we weten dat CDA wil heronderhandelen. Ze staan helemaal niet zo achter het stikstofbeleid, maar vandaag moeten ze zeggen van wel."

Oppositiepartijen eisen vooral duidelijkheid, na de verwarrende persconferentie van afgelopen vrijdag. CDA-leider Wopke Hoekstra verklaarde niet 2030, maar 2035 als deadline te willen hanteren als deadline voor de stikstofdoelen. Hier wil hij het coalitieakkoord voor openbreken, maar pas nadat de Provinciale Staten hun besturen hebben gekozen.

Kan oppositie zich verenigen?

Van Viegen is benieuwd of de oppositie het de coalitie vandaag echt moeilijk kan maken. "De oppositie moet in de politieke treintjes waarin ze zitten elkaar proberen te versterken en de coalitie in een hoek drijven." Dat is makkelijker gezegd dan gedaan, zegt Van Viegen. "We hebben een versplinterd politiek landschap, waardoor het lastig is om elkaar goed te helpen. Je wil als partij altijd je eigen sausje nog ergens overheen gieten."

"Alleen als ze elkaar helpen en niet alleen denken aan hun eigen partij, kunnen ze de coalitie echt onder druk zetten", zegt Van Viegen.

De fracties hebben vandaag extra spreektijd, zes minuten in plaats van vier. Gezien alle partijen zich hebben aangemeld voor het debat, is het de verwachting dat het lang gaat duren. Van Viegen: "Ik ga vooralsnog niet uit van nachtwerk, maar een uurtje of tien vanavond rekenen we toch wel op." Het debat is om 11.00 uur begonnen.

SGP-leider Kees van der Staaij hoopt vandaag duidelijkheid te verschaffen over het stikstofbeleid van het kabinet, zegt hij in Goedemorgen Nederland. "Er is nu heel veel vaagheid over de bekende jaartaldiscussie. 2030 of 2035: wanneer moet de halvering van de stikstofreductie nou gerealiseerd zijn? Dat maakt wel uit voor de provincies."

Tekst gaat verder onder tweet.

'Zitten niet te wachten op nog meer debatten'

De coalitiepartijen probeerden in eerste instantie het debat tegen te houden. Voormalig VVD-Tweede Kamerlid Han ten Broeke begrijpt dat wel. "Volgens mij zitten we niet te wachten op nog meer debatten, maar op daadkracht van een kabinet dat het niet of nauwelijks kan tonen. We wachten ook op een Tweede Kamer die eindelijk eens ophoudt met vliegen afvangen."

Volgens Ten Broeke moet de coalitie proberen "het onmogelijke te verenigen". Namelijk de uiteenlopende visies op het stikstofbeleid van CDA en D66. "Ze moeten versnellen om D66 een uitweg te bieden, om straks ook weer te kunnen heronderhandelen wat het CDA nodig heeft. Iedereen snapt dat. We kunnen er eindeloos met een microscoop naar kijken, maar het land moet verder", zegt Ten Broeke. "We willen uit het keurslijf waar we in zitten. We willen vooruit, we willen een beetje optimisme."