Partijen Overijssel: stikstofwinst naar boeren, daarna pas natuur

Boeren die hoge boetes dreigen te krijgen omdat ze buiten hun schuld te veel stikstof uitstoten, moeten als eerste geholpen worden als er stikstofrechten vrijkomen. Daarmee komen zij binnen de normen voor de uitstoot van stikstof, zodat zij niet meer illegaal bezig zijn. Pas daarna moet de zogenoemde stikstofwinst naar natuurherstel gaan, vindt een gepeilde meerderheid van provinciale partijen in Overijssel. Maar deze voorrangsregel zou indruisen tegen het beleid van het kabinet, dat snel toe wil naar minder stikstof om de natuur te herstellen.

De provincie Overijssel heeft een groot probleem met boeren die buiten hun schuld illegaal stikstof uitstoten, de zogeheten PAS-melders. Lange tijd is deze situatie gedoogd, maar door gerechtelijke uitspraken is de provincie nu gedwongen toch te handhaven. Daardoor leven deze boeren in grote onzekerheid. Provinciale politici verschillen van mening over de manier waarop dit moet worden opgelost.

Peiling

Vooral rechtse partijen vinden dat eerst de PAS-melders aanspraak moeten kunnen maken op vrijgekomen stikstofrechten. Zij krijgen volgens een peiling van Ipsos met 33 van de 47 zetels een ruime meerderheid. Voor het CDA, die op 6 zetels staat in de peiling, heeft het legaliseren van de PAS-melders "de hoogste prioriteit". BBB, gepeild op 9 zetels, vindt ook dat stikstofruimte naar andere boeren moet als een bedrijf wordt uitgekocht. Maar, "laten we voorop stellen dat BBB tegen de verplichte uitkoop boerenbedrijven omwille van het stikstofvraagstuk is".

Herstel

Linkse partijen willen juist vooral inzetten op natuurherstel. "Het is belangrijk dat de PAS-melders snel worden geholpen", aldus de Overijsselse PvdA. "Maar daarnaast zijn stikstofrechten broodnodig voor het herstel van kwetsbare natuur en voor het oplossen van de woningnood." D66, GroenLinks en de Partij voor de Dieren sluiten zich hier bij aan. De lokale partij Samen Lokaal Twente vindt dat vrijgekomen stikstofrechten ook naar nieuwe woningen of bedrijven kunnen gaan.

Gedoogd

Lange tijd werden de PAS-melders gedoogd, omdat het niet hun schuld is dat zij zonder vergunning stikstof uitstoten. Tot 2019 hoefden zij alleen maar bij de provincie een melding van hun uitstoot te maken, zonder dat ze hier een vergunning voor nodig hadden. Maar daar kwam toen een einde aan nadat de hoogste bestuursrechter er een streep doorheen had gezet. De boeren moesten illegaal verder.

Sindsdien werden zij gedoogd, maar ook nu grijpt de rechter in, na een rechtszaak aangespannen door milieubeweging Mobilisation for the Environment (MOB): de provincie moet gaan handhaven. Voor andere provincies geldt eenzelfde scenario, als milieugroepen naar de rechter stappen. In Drenthe heeft MOB dit al gedaan.

Vooral in de kop van Overijssel, in nationaal park Weerribben-Wieden, komt veel stikstofgevoelige natuur voor. Ook op de Sallandse Heuvelrug en in verschillende, kleinere natuurgebieden in Twente, veroorzaakt stikstof natuurschade.