Snoeihard rapport over gaswinning in Groningen, en nu? ‘Scheuren kun je herstellen, maar het gaat om mentale problemen’

Snoeihard, zo mag het rapport van de parlementaire enquête aardgaswinning Groningen genoemd worden. Maar de vraag is of de geschonden Groningers ooit nog kunnen vertrouwen in de overheid, die jarenlang hun veiligheid niet heeft kunnen garanderen. "Dat is het belangrijkste: dat je veilig thuis kunt wonen", zegt RTV Noord-journalist Martin Drent in WNL In de Kantine op NPO Radio 1. "Die scheuren kun je allemaal herstellen. Maar wat het met mensen doet, en de mentale problemen, dat is waar het werkelijk om gaat."

Een week geleden bezocht de journalist een vrouw uit Loppersum die noodgedwongen in een wisselwoning verblijft, omdat haar eigen huis onveilig is en daarom wordt gesloopt. Voor dat er een nieuwe woning voor in de plaats komt, ben je waarschijnlijk zo'n twee jaar verder. In de wisselwoning slaapt de 20-jarige zoon van de vrouw in een kamer waar net genoeg ruimte is voor een eenpersoonsbed en een bureaustoel, zag Drent. "En die jongen zei op den duur tegen zijn moeder: 'Mam, ik voel me zo eenzaam, ik zit hier maar in een hokje, ik zie het leven niet meer zitten.' Toen die moeder dat vertelde, liepen de rillingen over mijn rug."

Gaswinning ging boven de Groningers

Gaswinning ging boven de Groningers, zo laat het rapport zien. Het kabinet én de Nederlandse Aardgas Maatschappij (NAM) hebben een ereschuld aan Groningers te betalen, luidt een van de aanbevelingen van de parlementaire enquêtecommissie. Drent was aanwezig bij de presentatie van het verslag in Zeerijp, en de reacties waren emotioneel. "Groningers zeggen: zie je nu wel, wij hebben gelijk, en we hadden ook altijd gelijk."

Een aantal jaren geleden werden Groningers nog wel eens uitgemaakt voor leugenaars, of werd hun leed gebagatelliseerd, weet de journalist. "En dat ging nog een stap verder. Regelmatig moesten Groningers naar de rechter toe voor hun eigen veiligheid. Zelfs gemeenten gingen naar de Raad van State om de gaswinning maar naar beneden te krijgen. Tot zo ver ging dat."

Wie stapt er op?

Nu het rapport er eindelijk is, rijst de vraag of er koppen moeten rollen. Maar daar zitten Groningers niet op te wachten, zegt Drent. Daarmee zijn hun huizen niet hersteld, en hun leven niet geholpen. "Wie er nu moet opstappen of niet is een Haagse discussie. Waar het werkelijk om gaat is het oplossen van de problemen."