Voorbereidingen op ‘code zwart’ zijn begonnen: ‘Moeilijke keuzes worden nu al gemaakt’

De voorbereidingen op ‘code zwart’ zijn begonnen. In ziekenhuizen door het hele land vinden deze week oefeningen plaats die zorgmedewerkers moeten klaarstomen voor zo’n scenario. Volgens Peter Langenbach, bestuursvoorzitter van het Maasstad Ziekenhuis in Rotterdam, moeten veel artsen en verpleegkundigen nú al ontzettend moeilijke keuzes maken. “Die keuzes worden in een ‘code zwart’-scenario eigenlijk geformaliseerd.”

Want ziekenhuizen kunnen op dit moment al vaak niet meer de allerhoogste kwaliteit van zorg leveren. Om die reden zou het uitroepen van code zwart dan ook meer ruimte geven aan artsen en verpleegkundigen. “Zodat er andere criteria dan alleen de medische gebruikt kunnen worden om uiteindelijk te kiezen welke patiënt op welk moment welk bed krijgt”, legt Langenbach uit in Goedemorgen Nederland op NPO 1. “Ik spreek ic-verpleegkundigen en intensivisten die zeggen: steun ons bij het maken van deze moeilijke keuzes, die we nu ook al moeten maken.”

Want daar gaat het over, zegt Langenbach. “Het gaat erover dat we niet meer genoeg bedden hebben voor alle patiënten. En dat we niet meer op elk moment van de dag voor iedereen een bed beschikbaar hebben.”

Dat er nu al moeilijke keuzes gemaakt worden onderschrijft ook chirurg in het Amstelland-ziekenhuis in Amstelveen, Arjen Stigter. “Naarmate de bedden minder voorradig zijn in je ziekenhuis ga je aan de huisarts toch de vraag stellen: hoe noodzakelijk is het dat die patiënt nu naar ons toekomt?”, legt hij uit. “Moet die patiënt nu in het ziekenhuis zijn, of is er nog iets te verzinnen waardoor die patiënt langer in de thuissituatie kan blijven?”

1.150 ic-bedden vanaf deze week

Het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS) schreef afgelopen weekend in een brief aan de ziekenhuizen dat de huidige zorgcapaciteit te laag is om de stijging van het aantal patiënten op te vangen. Volgens de nieuwste berekeningen liggen er over twee weken zo’n 682 covidpatiënten op de ic en 2.612 patiënten op de klinische afdelingen.

De Nederlandse ziekenhuizen moeten vanaf deze week 1.150 ic-bedden beschikbaar hebben. Opschalen tot 1.350 ic-bedden moet volgens het LCPS kortstondig mogelijk zijn. IC-artsen en verpleegkundigen betwijfelen dat, vanwege het gebrek aan personeel.

De Jonge: ‘Zitten heel ver af van code zwart’

Code zwart moet officieel afgeroepen worden door de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Maar Hugo de Jonge zei afgelopen vrijdag nog dat we “heel ver af zitten” van een code zwart in de ziekenhuizen. Dat is Langenbach niet met hem eens. “Als je ziet dat er honderd patiënten in één dag bijkomen gaat het wel heel rap richting dat scenario, dus ik denk dat we er niet zo heel ver meer van af zijn” zegt hij. “Misschien zijn we lokaal wel af en toe over die grens heen gegaan.”

Sinds vorig jaar ligt er al een code zwart-protocol klaar. Langenbach legt uit wat de criteria in zo’n protocol precies inhouden: “Daarbij begin je op basis van medische afwegingen. Dan ga je langzaam maar zeker naar zaken als hoe lang een patiënt op een ic zal blijven liggen. Wat zijn de overlevingskansen? Wat is de leeftijd?” En uiteindelijk is het een kwestie van loten. “Ik hoop dat we daar nooit terecht zullen komen.”

Het tij valt nog te keren, zegt Langenbach. “Maar alleen als wij vandaag nog beginnen met ons houden aan de maatregelen. En als de laatste vijftien procent zich laat vaccineren.”

Nog geen effect zichtbaar

De huidige coronamaatregelen laten in ieder geval totaal geen effect zien. “We zitten nu tien dagen na de persconferentie en zo’n negen dagen na het afkondigen van de maatregelen, en we zitten nog steeds boven de 20.000 besmettingen en een groot aantal opnames per dag”, zegt Langenbach.

Volgens de ziekenhuisbestuurder is het huidige pakket aan maatregelen “onvoldoende samenhangend, onvoldoende gecommuniceerd en onvoldoende streng”. Bovendien houden veel mensen zich er niet aan. “Dat heeft ermee te maken dat we er allemaal een beetje zat van zijn. De rek is er gewoon uit in de samenleving. Dat kan alleen nog samengebracht worden door een samenhangend pakket dat beter uit te leggen is.”

LEES OOK: Vrees voor nieuwe lockdown ‘die de hele winter gaat duren’: ‘Deze week wordt heel spannend’

Door: Marinka Wagemans