Wilders legt ‘bom onder formatie’ met toespraak op ultraconservatieve bijeenkomst in Hongarije

PVV-leider Geert Wilders legt met zijn toespraak op de internationale ultraconservatieve conferentie CPAC in Hongarije een bom onder de formatie. Daarvoor vreest historicus en columnist Geerten Waling, die Wilders op de voet volgt. “Ik kan me niet voorstellen dat hij daar komt met een heel zoetsappig verhaal”, zegt Waling in Goedemorgen Nederland op NPO 1.

Op X liet Wilders eerder in het Engels weten “dat het een ware eer is om te spreken” op de bijeenkomst in Boedapest, waar met name zeer conservatieve, rechtse partijen samenkomen. De hoofdspreker is de rechts-nationalistische Hongaarse premier Viktor Orbán, die Wilders persoonlijk goed kent en met wie hij veel politieke standpunten deelt, zoals het verzet tegen immigratie en de islam.

Al eerder was bekend dat Wilders uitgenodigd was, maar niet duidelijk was of hij echt zou gaan met het oog op de vorming van een nieuw kabinet, waarvoor de PVV als grootste partij het initiatief heeft. De formatie loopt al maandenlang stroef en dat is onder meer te wijten aan de grote politieke afstand tussen de formerende partijen PVV, VVD, NSC en BBB.

Geert Milders

Dat Wilders afreist naar Hongarije, maakt de formatie alleen maar ingewikkelder, vreest Waling, die ondanks een hoofdstuk toevoegde aan de biografie van Wilders, geschreven door wijlen Meindert Fennema. “Ik denk dat het niet Geert Milders wordt, die we in de formatie en vlak voor de verkiezingen hebben leren kennen”, zegt hij over Wilders op de bijeenkomst.

Ontvang jij onze nieuwsbrief al? Meld je hier nu gratis aan!

“Op conferenties in Europa, zeker op die in Boedapest, is hij één van de luidste stemmen. Zeker tegen immigratie, tegen de islam en tegen de EU. Ik ben bang dat hij zijn ijskast, waarin hij zijn ideeën heeft geparkeerd tijdens de formatie, niet heeft meegenomen”, zegt Waling. “Ik denk dat hij ze in Hongarije in de magnetron doet en uitserveert aan zijn gehoor.”

Wilders is niet één van de hardliners in Boedapest. Daar spreekt bijvoorbeeld ook Santiago Abascal Conde, de leider van de extreemrechtse partij Vox uit Spanje. “Ook de zoon van Jair Bolsonaro komt, de voormalig president van Brazilië. Evenals rechtse Republikeinen, conservatieve christenen uit Amerika. Wilders is de liberaal, met zijn Partij voor de Vrijheid, tegen de doctrine van de islam en islamisering. Zijn standpunten zijn redelijk liberaal als je het vergelijkt met andere sprekers.”

Journalisten niet welkom

Op de conferentie zijn journalisten doorgaans niet welkom. “Journalisten worden het liefst geweerd. Ze hebben van de conferentie een no woke-zone gemaakt”, vertelt Waling. “In Hongarije is het onder Viktor Orbán al iets makkelijker gemaakt om de onwelgevallige media buiten de deur te houden. Orbán heeft al een redelijke reputatie op dat gebied.”

Ook de NOS wordt geweerd. Waling denkt dat Wilders het één en ander heeft uit te leggen aan zijn partners aan de formatietafel. “Dit is een blok aan het been van de formatie. Wilders doet mee aan een soort persbreidel. Je kan zeggen: het is in het buitenland, het is niet in Nederland, hij is daar maar te gast. Maar hij keurt hiermee die sfeer van wantrouwen richting de journalistiek – de journalistiek is ook een pijler van de democratie – goed. En Wilders is doorgaans al niet al te positief over journalisten.”

Goedemorgen Nederland gemist? Kijk nu hier terug via NPO Start.

In een reactie liet Wilders eerder weten dat hij niet gaat over het toelatingsbeleid op de conferentie in Boedapest. “Het is niet aan mij. Het is aan de gastheer, de organisator. Ik heb daar invloed op. Een no woke-zone klikt heel goed, maar ik ga niet over het uitnodigingsbeleid van de media. Ze hebben niet aan mij gevraagd hoe ze het moeten doen. Ik ga ze ook niet vertellen hoe ze het moeten doen”, zei de PVV-leider.

‘Bom onder formatie’

Waling denkt dat de andere partijen aan de formatietafel de toespraak van Wilders scherp in de gaten zullen houden. “Ongetwijfeld zullen er filmpjes van naar buiten komen, ondanks dat er geen Nederlandse journalisten aanwezig zijn.” De historicus denkt dat Wilders zich in Hongarije niet terughoudend opstelt, met de formatie in zijn achterhoofd. “Hij zal zijn woorden niet op een goudschaaltje wegen. Zo is hij niet.”

Hij gaat verder: “In de formatie hebben ze al veel met hem meegemaakt, met zijn tweets. Afgelopen week nog met de tweet van Wilders over Eric van den Burg, die hij een ‘eng mannetje’ noemde. Ik denk wel dat langzamerhand het moment komt waarop zeker Dilan Yeşilgöz en Pieter Omtzigt het zat zijn om zich de hele tijd te verantwoorden. Of dat zij moeten reageren voor de camera op de uitspraken van Wilders.”

Met zijn toespraak op CPAC zou Wilders zelfs “een bom onder de formatie” kunnen leggen, denkt Waling. “Die kant lijkt het op te gaan. Ik kan me niet voorstellen dat hij daar komt met een heel zoetsappig verhaal van: we gaan een beetje sleutelen aan de EU, een beetje aan de grenzen en een beetje aan de islam. Hij komt daar om te leveren.”

Ironie

Waling vindt de bijeenkomst overigens er één met een enigszins ironisch karakter. “Het is wel bijzonder. Het is een internationale alliantie van nationalisten. Orbán wil ook graag laten zien dat je je over de grenzen heen kunt verenigen, ook als je voor die grenzen bent en voor je nationale belang opkomt.”

Lees ook: 

Nog altijd geen doorbraak, maar formatie op laag pitje: ‘Ze moeten aan de slag’

Door: Peter Visser