‘KLM in de lucht houden is een heel politiek spel’

Omdat het internationale vliegverkeer grotendeels is stilgelegd, heeft Air France-KLM het moeilijk. Het kabinet is er veel aan gelegen om de luchtvaartmaatschappij overeind te houden. Maar de vraag is tegen welke prijs? Luchtvaartverslaggever Yteke de Jong van De Telegraaf vertelt in Goedemorgen Nederland dat nationalisering nog niet aan de orde is, maar dat scenario is wel een optie.

"Het gaat om zo'n 30.000 banen bij KLM", aldus D66-Kamerlid Jan Paternotte. "Maar daarnaast zit Amsterdam ook tjokvol met hoofdkantoren, mede door het netwerk dat KLM aan Schiphol levert. Er wordt nu gepraat over steun wat logisch is. Zonder steun lijkt KLM niet te kunnen blijven bestaan, maar ik denk wel dat wij er wel wat voor terug moeten vragen. Denk aan het niet uitkeren van bonussen, geen dividend en ook geen aandelen opkopen zodat andere mensen niet profiteren van de kosten van de belastingbetaler. Zo gaat het puur om het doorgaan van KLM."

Luchtvaartjournalist Yteke de Jong van De Telegraaf merkt op dat al zeker tien jaar geen dividend wordt uitgekeerd door Air France-KLM. "Dat zegt wel iets over de gang van het zaken op het financiële vlak van dit bedrijf. KLM draait goed, Air France al jaren slecht."

'Politiek spel'

De politiek moet volgens De Jong nu een besluit nemen hoe KLM verder moet. "Er wordt gepraat over staatsgaranties voor leningen tot ongeveer 2 miljard euro. Deze week kwam het bericht dat de zomervakantie er waarschijnlijk niet inzit. Dat is opnieuw een grote klap voor KLM waardoor er in de toekomst misschien nog meer geld bij moet. En het kan nog wel twee jaar duren voordat alles weer genormaliseerd is. In het begin heb je dan misschien routes die niet helemaal gevuld zijn, waardoor de vloot niet optimaal ingezet kan worden. Hier moet de politiek zich toch bewust van zijn als ze dat wereldwijde netwerk vanaf Schiphol willen behouden."

Naar Air France moet mogelijk 8 miljard euro toe om de zaak weer op orde te maken. Wellicht dat Nederland daar ook voor op moet draaien. "Momenteel is nog onduidelijk of dat ook gaat gebeuren. Onze minister van Financiën is vorig jaar aandeelhouder geworden van de moedermaatschappij in Parijs. Er zijn momenteel gesprekken gaande over staatssteun. Frankrijk heeft gezegd dat ze het graag samen met Nederland willen doen. Dat impliceert dat er geld naar de holding gaat en dat dan verdeeld wordt tussen AirFrance én KLM. Dat terwijl er vanuit Nederland de lijn is dat alleen het Nederlandse deel wordt ondersteund. Dat is een heel politiek spel tussen de staten, de banken en het bedrijf."

LEES OOK: ‘Air France-KLM heeft staatssteun nodig om te overleven’

'Eigen Nederlandse markt is te klein'

De rol van KLM kan niet zomaar door een andere luchtvaartmaatschappij worden overgenomen, stelt De Jong. "Nederland is een klein land. KLM verzorgt een wereldwijd netwerk en dat voedt ze door in Europa te vliegen waar ze overal passagiers ophaalt. Ook zijn er mensen uit China die op Schiphol overstappen op vliegtuigen naar Amerika. Dat hele stelsel zorgt ervoor dat wij direct naar China en Zuid-Amerika kunnen vliegen. De eigen Nederlandse markt is daarvoor te klein. Als KLM weg zou vallen, zouden wij met een prijsvechter eerst naar Londen, Parijs of Frankfurt worden gebracht of vliegen wij via het Midden-Oosten."

Daarnaast heb je ook te maken met bepaalde luchtrechten. "Een luchtvaartmaatschappij als Emirates kan niet zomaar besluiten om via Schiphol naar New York te vliegen. Dat is een groot juridisch vraagstuk. Als de politiek zegt dat ze die internationale verbindingen wil behouden, dan zal KLM ook de ruimte moeten krijgen om te doen wat ze hiervoor deed. Anders zakt KLM naar een regionaal maatschappijtje die misschien nog wat vakantiebestemmingen in het Middellandse Zeegebied aanvliegt. Dan wordt ze een soort van Transavia of easyJet. In de vervoerseconomie draait alles om schaal. Ook onze minister van Infrastructuur heeft vorige week nog gezegd dat het belangrijk is dat Nederland die internationale verbindingen blijft behouden."

LEES OOK: KLM voelt impact coronavirus en waarschuwt voor grotere klap

Meerdere scenario's

Nationalisering is volgens De Jong nog niet aan de orde. "Dat zou een optie kunnen zijn. Maar stel je voor dat het luchtverkeer niet meer normaliseert de komende jaren. Dan kan KLM dit niet meer volhouden op de lange termijn."

Ook een scenario is dat de samenwerking van Air France en KLM stopt. "Er zijn bepaalde expert die zeggen dat je nu met een zak geld naar de Franse president moet gaan. Haal eerst de boel juridisch los en stop er dan pas geld in. Maar dan moet je toch commercieel blijven samenwerken met de Fransen en dat is heel ingewikkeld. In de eerste periode denk ik dat KLM met directe staatssteun deels in de lucht gehouden moet worden", aldus De Jong.

'Belang dat nationale trots blijft bestaan'

VVD-Tweede Kamerlid Hayke Veldman stelt dat Nederland er belang bij heeft dat de "nationale trots KLM" blijft bestaan. "KLM is heel erg belangrijk voor Schiphol. Wij moeten er veel aan doen zodat KLM overeind blijft. Er is een verbintenis tussen Air France en KLM en dat betekent ook dat wij met de Fransen in gesprek moeten."

LEES OOK: Keiharde klap voor KLM: ‘Staatssteun gaat wel een beetje op nationalisering lijken’