Ondernemersvertrouwen daalt: vooral pessimisme in horecasector

Het ondernemersvertrouwen is aan het begin van het derde kwartaal van 2022 gedaald. Veel ondernemers zien namelijk geen fatsoenlijke mogelijkheid om het stijgende kostenplaatje door te berekenen in de prijs voor de klanten. Dit melden het CBS, KVK, het Economisch Instituut voor de Bouw, MKB-Nederland en VNO-NCW op basis van de Conjunctuurenquête Nederland.

Het ondernemersvertrouwen geeft een beeld weer van het Nederlandse niet-financiële bedrijfsleven. Met andere woorden: alle bedrijven, behalve banken, verzekeraars en pensioenfondsen. Elke bedrijfstak krijgt vragen voorgelegd over hoe zij denken over recente ontwikkelingen en verwachtingen van de ondernemers. Denk aan omzetontwikkeling en hogere kosten. Uiteindelijk geeft het ondernemersvertrouwen een indicatie van de Nederlandse economie en in welke richting zich deze beweegt en verder ontwikkelt. De bedrijven die werden ondervraagd hebben minimaal vijf mensen in dienst.

Na stijging, weer daling

Het ondernemersvertrouwen is gedaald naar een 8,2. De stemmingsfactor kende een maand eerder nog een stijging (16,8), nadat de coronamaatregelen kwamen te vervallen in februari 2022. De maatregelen die het kabinet in het leven riep, vanaf het begin van de pandemie om het virus in te dammen, hadden grote invloed op het sterk fluctuerende ondernemersvertrouwen.

Tekst gaat verder onder afbeelding

Het ondernemersvertrouwen kende in het tweede kwartaal van 2020 een dieptepunt, met een -37,2. Dat was middenin de coronapandemie. Tussen 2008 en 2009 lag het ondernemersvertrouwen ook zeer laag. Dat werd toen veroorzaakt door de financiële crisis die vanuit de Verenigde Staten kwam overwaaien.

Negen uit elf bedrijfstakken negatief

Negen van de elf bedrijfstakken kende een afname in het ondernemersvertrouwen. Hoewel het gevoel nog altijd positief is, met een 8,2. In de horecasector nam het vertrouwen het sterkste af. Horecaondernemers zien de omzet dalen en hun gevoel bij het huidige economische klimaat is de afgelopen drie maanden in negatief opzicht flink veranderd.

De gedachtegang onder groothandelaren is tevens minder positief geworden, omdat zij verwachten dat hun omzet in de komende maanden verder zal dalen.

In twee bedrijfstakken is het ondernemersvertrouwen gestegen: de bouwnijverheid en de delfstoffenwinning. De toename steeg het hardst binnen de bouwnijverheid.

Tekst gaat verder onder afbeelding

Kosten doorberekenen

Niet alleen huishoudens en burgers krijgen een steeds hogere energierekening gepresenteerd. Ook ondernemers dragen deze lasten. De kosten zijn in 2022 flink toegenomen en de helft van de ondernemers kan deze kostenstijging slechts voor een klein deel doorberekenen in de verkoopprijs. Sterker nog: bijna 9 procent ziet überhaupt geen mogelijkheid om de hogere kosten door te berekenen. Ruim een derde van de ondernemers kunnen daarentegen voor een groot deel hun hogere kosten wel doorberekenen in de prijs. Zo’n 3,4 procent krijgt een volledige doorberekening voor elkaar.

De bedrijfstakken verhuur en handel van onroerend goed en cultuur, sport en recreatie kennen de grootste problemen. In beide sectoren kunnen 80 procent van de ondernemers slechts voor een klein deel of geheel niet de toenemende kosten doorberekenen aan hun klanten.

Tekst gaat verder onder afbeelding

Gezien het toegenomen ondernemersvertrouwen bij delfstoffenwinning is het niet gek dat in die sector ondernemers het vaak wel lukt om kosten door te berekenen. De ruime meerderheid geeft aan dit voor een groot deel of volledig te doen.

63 procent tevreden met bedrijfsresultaat

Voor 63 procent van de ondernemers geldt dat zij het eerste halfjaar van 2022 met winst hebben afgesloten, 9 procent maakte verlies. Voor 15 procent van de ondernemers is er geen noemenswaardige winst of verlies gemaakt.

Ondernemers in de bedrijfstakken cultuur, sport en recreatie, en in de horeca, waren het minst positief over hun bedrijfsresultaat. In die groep was slechts 36 procent winstgevend en leed een vijfde verlies. Hoe anders is het leven in de bouw, waar bijna 71 procent positief is over het bedrijfsresultaat van het afgelopen halfjaar. Op de voet gevolgd door ondernemers in de zakelijke dienstverlening en de delfstoffenwinning.

Economisch klimaat

Een deel van het dalende ondernemersvertrouwen heeft te maken met hoe ondernemers denken over de ontwikkeling van economisch klimaat. Het merendeel is daar aan het begin van het derde kwartaal van dit jaar pessimistisch over, zij overstijgen de ondernemers die voor de komende drie maanden een positieve verwachting hebben. Per saldo was 12 procent pessimistisch. Alle bedrijfstakken zijn negatief ingesteld over het verwachte economische klimaat in het komende kwartaal, op de cultuursector na.

LEES OOK: Horeca-uitbaters gaan gebukt onder stijgende inflatie: ‘Sommige producten 30 tot 40 procent in prijs gestegen’

Door: Vick ten Wolde