Dilan Yesilgöz wil kritisch kijken voor welke sectoren plek is: 'Absoluut voor' industriebeleid

De VVD pleit voor radicale groei. Voor lijsttrekker Dilan Yeşilgöz is het geen taboe om te praten over sectoren waarvoor in Nederland mogelijk geen plek meer is. Sterker nog, volgens haar is er te lang te weinig gedaan aan industriebeleid. "Daar zijn wij absoluut voor", aldus de liberaal.

De VVD trekt in het verkiezingsprogramma 42 miljard euro uit om te investeren in de economie. "In start-ups en scale-ups bijvoorbeeld investeren we tien miljard extra, zodat ze hier kunnen doorgroeien", begint Yeşilgöz in Goedemorgen Nederland op NPO 1. "Maar waar het in de basis om gaat, is dat je kiest voor groei."

"Dat klinkt hopelijk als een open deur, maar in de politiek is dat niet zo", zegt Yeşilgöz, die waarschuwt voor de plannen van linkse partijen. "Er zijn best veel partijen in de linkerhoek die zeggen: onze groei is eindig. Terwijl, als je wil dat iedereen in ons land het goed heeft, veilig is, onafhankelijk en sterk, dan moet je zorgen dat de economie kan groeien."

"Degrowth staat zeker wel in het programma van linkse partijen", reageert de VVD-voorvrouw op de opmerking dat geen enkele partij pleit voor krimp van de economie. "Neem GroenLinks-PvdA: zij leggen een groot deel van de rekening bij het bedrijfsleven. Dan weet je dat bedrijven vertrekken en veel mkb’ers kopje-onder gaan. Dat is geen VVD-tekst, dat zijn feiten."

'Ik wil vooruitgang'

Volgens de doorrekening van het Centraal Planbureau (CPB) groeit de economie met de plannen van de VVD 1,3 procent, minder dan met de plannen van D66 en GroenLinks-PvdA voor de komende vier jaar. "Dat we groeien, komt door VVD-beleid", reageert Yeşilgöz, die volhoudt dat economische groei bij haar partij in de beste handen is. "We hebben met heel veel ondernemers gesproken, van groot tot klein, en allemaal zeggen ze hetzelfde: ‘Ik wil best belasting betalen, maar zorg dat ik niet stik’."

Ondertussen is Nederland, mede onder leiding van de VVD, gedaald van plek vijf naar tien op de ranglijst van aantrekkelijkste landen voor buitenlandse investeringen in Europa. "Dat heeft te maken met onvoorspelbaarheid en enorme lastenverhogingen, die helaas door een Kamermeerderheid zijn gesteund", reageert Yeşilgöz.

Ze legt uit: "Twee jaar geleden zagen we dat met een linkse meerderheid bijna anderhalf miljard euro aan belastingverhogingen is afgesproken voor kleine ondernemers en het bedrijfsleven. Ik moest zeven maanden lang aan de onderhandelingstafel alles op alles zetten om dat terug te draaien. Ik wil vooruitgang."

Dat kan volgens haar samengaan met extra investeringen in Defensie, zonder belastingverhoging. "Ik denk dat elke econoom zal zeggen dat het bijna onmogelijk is om fors te investeren in economie en Defensie zónder belastingen te verhogen. Toch krijgen wij dat voor elkaar, met een zuinige overheid." De VVD tempert de overheidsuitgaven het sterkst van alle partijen die hun programma door het CPB lieten doorrekenen.

Sterkste economie van Europa

Yeşilgöz gelooft dat Nederland de sterkste economie van Europa kan worden. "Absoluut. Wij hebben als klein land altijd oplossingen bedacht voor wereldproblemen en die verkocht. Dat doen we nog steeds en dat kan nog veel meer." Daarvoor is wel ander beleid nodig, benadrukt ze. "Als je ondernemers spreekt, van de bakker op de hoek tot grote bedrijven, zeggen ze allemaal: ik wil een overheid die mij de ruimte geeft om te investeren, te innoveren en banen te creëren."

Tegelijkertijd bezuinigt de VVD op onderwijs, iets wat volgens critici gevaarlijk is voor het verdienvermogen van de toekomst. Yeşilgöz wijst erop dat er de afgelopen vier jaar tien miljard euro extra is geïnvesteerd in onderwijs, zonder zichtbaar resultaat. "Je moet erkennen dat extra geld niet altijd de oplossing is. We moeten kijken hoe we het onderwijs beter kunnen maken. Hoe kunnen we docenten beter ondersteunen? En hoe zorgen we dat het onderwijs beter aansluit bij wat de samenleving nodig heeft?"

Geopolitiek deskundige Rob de Wijk, te gast in de studio, onderbreekt: "Je moet ook weten waar je in de toekomst geld mee gaat verdienen. Dat debat ontbreekt volledig. In de haven van Rotterdam verdwijnt het ene na het andere bedrijf. Sommige partijen juichen dat toe, maar uiteindelijk moet je ergens je geld mee verdienen. Ik zie bij de VVD ook niet waar jullie dat dan mee willen doen."

Yeşilgöz: "Dat is de basisindustrie, waar wij bovenop zitten en met hen kijken hoe we bedrijven hier houden. Er zijn partijen die het prima vinden als bedrijven vertrekken, maar dat heeft gevolgen voor de economie. Als bedrijven weggaan, moeten wij meer inkopen uit landen als China. Ze nemen de banen mee én de vervuiling. Tegelijkertijd worden we afhankelijker en armer. Dat willen wij tegengaan."

Een van de belangrijkste redenen waarom bedrijven vertrekken of niet uitbreiden, is het overvolle stroomnet. Daarvoor is demissionair VVD-minister Sophie Hermans (Klimaat en Groene Groei) medeverantwoordelijk. Volgens Yeşilgöz heeft Hermans belangrijke stappen gezet om het probleem op te lossen, en trekt de VVD hier meer geld voor uit.

"Je schrapt de CO₂-heffing, verlaagt de energiebelasting en investeert in het oplossen van netcongestie", zegt Yeşilgöz over haar plannen om de industrie te helpen. "Allemaal zaken die wij in ons programma schrijven en nu al uitvoeren."

VVD voor industriebeleid

Yeşilgöz vindt dat de overheid meer regie moet nemen over welke sectoren in Nederland toekomst hebben. Ze reageert daarmee op econoom Jona van Loenen, die eerder in Goedemorgen Nederland stelde dat Nederland delen van de economie moet afstoten, zoals landbouw, tuinbouw, vleesverwerking en distributiecentra, omdat ze veel ruimte en arbeidsmigranten vragen, maar weinig opleveren.

"Over welke sectoren moet je met elkaar om tafel", zegt Yeşilgöz, "maar ik ben het absoluut met hem eens dat de overheid en politiek meer regie moeten nemen. Dat hangt ook samen met het hoge aantal arbeidsmigranten. De knappe koppen zullen we nodig hebben, maar als je niet een beetje stuurt… Er komen nu zoveel mensen binnen die, zodra ze hun baan verliezen, in Nederland blijven en soms verslaafd raken of in parken wonen. Dat gun je niemand."

"De politiek moet bepalen welke sectoren bijdragen aan de groei van Nederland en welke kunnen blijven, maar moeten innoveren in plaats van goedkope arbeidsmigranten halen", aldus Yeşilgöz, die daarmee pleit voor industriebeleid. "Zeker, zeker. Daar zijn we absoluut voor."

"Je moet het wel samen doen met de markt en zorgen dat het in Europa past", verduidelijkt ze tot slot. "Wij moeten doen waar wij goed in zijn, en andere landen waar zij goed in zijn. Dat kan allemaal, als je maar de juiste keuzes maakt."