Steeds meer jongeren gaan gebukt onder prestatiedruk: 'Wij zijn hun wereld echt volledig aan het verkloten'
Jongeren ervaren geregeld prestatiedruk en dat heeft gevolgen voor hun lichamelijke en geestelijke gezondheid. KidsRights roept op de druk op jonge mensen te verminderen. "Presteren is prima. Maar prestatiedruk mag er niet toe leiden dat jongeren hieronder gebukt gaan en zelfs uitvallen. Dat is wel wat we zien gebeuren, en dat is ernstig", zegt voorzitter Marc Dullaert van KidsRights.
Uit onderzoek onder ruim 3000 jongeren tussen 12 en 29 jaar blijkt dat 61 procent geregeld of vaak prestatiedruk voelt. De prestatiedruk zou de afgelopen twintig jaar verdrievoudigd zijn. "Dat zegt twee dingen", reageert gedragspsycholoog Tom de Bruyne in Goedenavond Nederland. "Als samenleving kun je zeggen: of we moeten die druk verminderen..."
"Of je moet ze weerbaarder maken, want voor elke Nederlander die afstudeert, studeren er duizend af in India", weet De Bruyne. "Die hebben allemaal heel veel zin om onze boterham op te komen eten. Of we dit nu willen of niet, we zijn onze kinderen aan het klaarstomen voor een supercompetitieve wereld. We zullen ze weerbaar moeten maken."
De Bruyne is zelf voorstander van optie twee: het weerbaarder maken. "Ze kunnen veel meer hulp gebruiken. Zorgen dat ze fit worden en zich omringen met mensen die het beste in hen naar boven halen. Ik denk dat het onderwijs nog een hele mooie rol te spelen heeft om ze klaar te stomen."
Impact corona
"Alleen maar meer stress veroorzaken", is volgens Sharon Dijksma, burgemeester van Utrecht, niet de oplossing. Dijksma is zelf onderdeel van stichting MIND Us, een stichting die aandacht vraagt voor jongeren met mentale problemen. "De druk op deze jongeren is extreem groot. Corona heeft een gigantische impact gehad. Ja, ze moeten competitief zijn, maar dat kan ook prima in een situatie waarin je niet alleen maar druk verhoogt."
“De druk op deze jongeren is extreem groot. Corona heeft een gigantische impact gehad.”
Oplossingen zouden schuilen in het minder nadruk leggen op cijfers door scholen, die ook tentamens niet direct na de vakantie zouden moeten plannen. "Ik denk dat het echt belangrijk is dat we de stem van de jonge mensen echt groter maken", zegt Dijksma. "En het niet alleen maar aan ouderen overlaten om hierover besluiten te nemen. Als je deze generatie heel wil houden, dan moet je ze ook een beetje koesteren. Dat is iets anders dan verwennen. Maar ik vind wel dat we ons echt bewust moeten zijn van de druk op jongeren."
'Mogen wel wat strenger zijn'
Voormalig VVD-Kamerlid Ton Elias gaat niet helemaal mee in de wensen van de jongeren. "Ik vind ook dat je in het onderwijs wel wat strenger zou mogen zijn en prestaties zou mogen eisen. Voor mijn gevoel denk ik dat het op zich geen kwaad kan als je prestaties verlangt en dingen als op tijd komen en je huiswerk doen. Ik denk dat het helemaal niet zo ouderwets is om daarvoor te pleiten."
“Die jongere generatie kijkt ook echt naar ons volwassenen: wij zijn hun wereld echt volledig aan het verkloten.”
"We moeten ook die kinderen niet onderschatten", reageert D66-lijsttrekker Rob Jetten. "Ik geef weleens gastlessen op scholen. Die jongere generatie kijkt ook echt naar ons volwassenen: wij zijn hun wereld echt volledig aan het verkloten. De klimaatcrisis die we maar niet oplossen, dat gepolariseer wat ook in die klas doorettert. De situatie in Gaza kan je op een mbo-school niet meer bespreken omdat dan gelijk de emoties tegen het plafond zitten. Het is wel de eerste generatie die denkt: wij krijgen het niet beter dan onze ouders."
De organisatie voor jongerenrechten wil in gesprek gaan met scholen, ouders en politici. "De boodschap is: je leven is niet pas geslaagd als alles perfect gaat, met hoge cijfers, een druk sociaal leven, een succesvolle carrière en een relatie. Succesvol zijn betekent niet altijd het hoogste niveau nastreven. Je mag groeien, twijfelen en fouten maken. Dat is geen teken van falen, maar van ontwikkeling", stelt KidsRights.