Voelen potentiële daders zich aangesproken door 'Wij eisen de nacht op'-actie? 'Glijdende schaal bij mannen'

Sinds de moord op de 17-jarige Lisa uit Abcoude hebben Nederlanders ruim 450.000 euro gedoneerd aan een nieuw initiatief voor vrouwenveiligheid, 'Wij Eisen De Nacht op'. Initiatiefneemster Danique de Jong heeft naar eigen zeggen heel veel ideeën om de straten veiliger te maken voor vrouwen, maar in de studio van Goedenavond Nederland stuit de actie op scepsis.

Sinds een paar dagen hangen er door heel het land borden met de tekst 'Wij eisen de nacht op, laat vrouwen thuiskomen.' Daar houdt de strijd om veiligheid echter nog lang niet op, aldus De Jong. "Ik wil de komende tijd met veel experts in gesprek gaan", vertelt ze. "Ik wil oplossingen bedenken met mensen die daar echt voor hebben gestudeerd. We moeten een mix aan middelen inzetten."

Joyce Boverhuis, opiniepeiler bij EenVandaag, beaamt dat het hoog tijd is dat er iets wordt gedaan. "Eerder deze zomer hebben wij gepeild hoe veilig vrouwen zich voelen op straat. 75 procent van alle vrouwen gaf aan dat ze in het afgelopen jaar seksuele intimidatie hadden meegemaakt in het openbaar, tegenover 13 procent van de mannen." De intimidatie vindt volgens de vrouwen vooral plaats op straat, gevolgd door het openbaar vervoer.

"Ik merkte toen op de redactie dat mijn mannelijke collega's verbaasd waren. Zij zeiden: '75 procent? Dat het zo erg was, heb ik mij nooit gerealiseerd.' In die zin denk ik dat deze actie dat besef bij mannen kan aanwakkeren."

De juiste doelgroep aanspreken

"Ik vind het een heel mooi initiatief", reageert politiek verslaggever Tessa van Viegen in de studio. "Maar zullen die mannen die de straten onveilig maken voor vrouwen zich iets aantrekken van die posters met 'Wij eisen de nacht op', of vergelijkbare acties?"

"Nou, op dit moment zorgt het in ieder geval voor bewustwording", verzekert De Jong. "Ik had het met de mannen in mijn vriendengroep bijvoorbeeld nooit over dit onderwerp, ook omdat zij zichzelf niet als problematische mannen aanmerken. Maar nu praten we erover."

Zulke gesprekken zijn enorm belangrijk, aldus De Jong. "We kijken de mannen heel erg aan na deze moord, dat zie je ook in veel video's die vrouwen op platforms zoals TikTok plaatsten na de moord op Lisa. En ik voel die woede en tranen, echt."

"Maar stel, ik ga hier op tafel staan schreeuwen en ik wijs alle mannen aan als oorzaak van al het verdriet en leed in de wereld. Dan zullen veel mannen denken: 'Hállo?! Ik zat gewoon op de bank toen Lisa vermoord werd. Ik doe niks fout. En daarom is het heel belangrijk om de verbinding op te blijven zoeken. Het is geen vrouwenprobleem, het is geen mannenprobleem, het is van ons allemaal. En we moeten het samen oplossen."

'Dáár begint het'

Volgens Bovenhuis is het belangrijk dat een brede groep mannen zich aangesproken voelt, "Het is toch ook een glijdende schaal bij mannen?", reageert ze. "Het begint bij vrouwonvriendelijk gedrag. Als mannen voelen dat dat geaccepteerd wordt, dan gaan ze stapsgewijs verder."

Journalist Jort Kelder, ook aanwezig in de studio, aarzelt. "Zou kunnen," reageert hij, "maar om nou te zeggen dat dat culmineert in moord... Dat vind ik een snelle conclusie."

Desalniettemin onderschrijft Kelder dat veel mannen zich bewuster moeten worden van de manier waarop ze met vrouwen omgaan. "Ik had van de week nog zoiets", vertelt hij. "Ik vertrok samen met een goede vriendin van een deftig feestje. Terwijl ik naast haar liep, kwam ik een bekende tegen. 'Zo, Jort, mooi exemplaar heb je bij je!', zei hij. Hij zei het lachend, wij lachten allebei netjes mee. 'Ik zei grappend: Hans, dat kun je toch niet zeggen'.''

"En wil hier heus niet de politiek correcte jongen uithangen, zo zuiver ben ik ook weer niet. Maar daarmee zet je een vrouw dus wel als een product neer. Dáár begint het. Dat culmineert doorgaans dus niet in moord, maar het zegt wel iets over hoe iemand naar een vrouw kijkt."