Jort Kelder pleit voor afbouw hypotheekrenteaftrek: 'We worden niet rijker, maar lenen steeds meer geld'

Het is misschien wel het heiligste huisje van allemaal: de hypotheekrenteaftrek. Jort Kelder vertelt maandag in zijn column Jorts Heilige Huisjes in Goedenavond Nederland dat het de hoogste tijd is dat deze wordt afgebouwd. Tegenover die afbouw moet belastingverlaging staan als compensatie. "Het is het grootste taboe om dit te zeggen binnen het CDA en de VVD."

De huizenprijzen blijven maar stijgen. Inmiddels kost een gemiddelde woning in Nederland bijna een half miljoen euro, bleek in juli uit cijfers van makelaarsvereniging NVM. "In economenkring wordt al heel lang naar de hypotheekrenteaftrek gekeken als iets dat ooit bedacht is om te stimuleren dat mensen een eigen woning bezitten", begint Kelder zijn pleidooi in Goedenavond Nederland. 

En dat is heel goed, benadrukt de journalist. "Vanaf de jaren '50 hadden heel weinig mensen een eigen huis, nu is dat meer dan de helft van Nederland. Dat is denk ik - alle kijkers zullen dat beamen - fantastisch. Het zorgt ook voor veiligheid om een appeltje voor de dorst te hebben en een thuis te hebben."

De aftrek heeft genoeg voordelen, benadrukt Kelder. "Het geeft je financiële ruimte en mensen zijn beter voor hun eigen huis dan voor een huurwoning, blijkt uit onderzoek. En dat is ook logisch." Toch is het huidige systeem niet meer houdbaar. "Je ziet dat ergens in de jaren '90 de prijzen enorm zijn gaan stijgen. Komt dat omdat er te weinig huizen waren, of komt dat omdat onze inkomens omhoog gingen en de banken meer gingen lenen? Het is een stelsel van factoren. We worden niet rijker met zijn allen, maar zijn gewoon veel meer geld gaan lenen."

Bijna 900 miljard euro hypotheekschuld

Ondertussen blijft de hypotheekschuld in Nederland maar stijgen. De grens van 900 miljard euro wordt bijna geslecht. "En dat is erg hoog", aldus Kelder. "Over een deel van die schuld betaal je iedere maand de hypotheekrente. Zou je niet een keer moeten stoppen met de hypotheekrenteaftrek?", vraagt hij zich af. "Kun je dan die enorme bubbel in de huizenmarkt, die alsmaar stijgende huizenprijzen, niet een beetje gaan dempen?"

Volgens Kelder leven we inmiddels in een papieren realiteit in Nederland. "Wat heb je er nou aan dat je huis 1 miljoen euro waard is op papier, maar dat je 900.000 euro schuld hebt? Leuk voor de makelaar en zijn commissie, leuk voor de bank en zijn commissie en de notaris. Maar wat hebben wij eraan? En leuk voor hem (wijst naar studiogast Jesse Klaver, red.) want hij kan allemaal belastingen gaan heffen."

'Taboe binnen CDA en VVD'

Praten over afbouwen van hypotheekaftrek wordt in rechtse kringen als vloeken in de kerk beschouwd. "Het is het grootste taboe om dit te zeggen binnen het CDA en de VVD, omdat de mensen thuis zeggen: je blijft met je fikken van mijn hypotheekrenteaftrek af. Je netto-inkomen gaat daardoor omlaag" zegt Kelder.

Daarbij zien zij volgens hem een belangrijk doel van die eventuele maatregel over het hoofd: "De bedoeling is dan natuurlijk om het geld terug te geven aan mensen in verlaging van belastingen. Een van de problemen in de Nederlandse economie is dat de overheid hier alles pakt. We hebben gewoon te weinig besteedbaar inkomen. Laat mensen zelf beslissen wat ze met inkomen doen. De belasting moet omlaag. Nu pompen we heel de tijd rond. We geven je wat en we pakken je wat af. Het is een enorme rondpomp."

Volgens Kelder is het daarom de hoogste tijd "dat het taboe een keer geslecht wordt". "En het is al een beetje gaande", benadrukt hij. "Want we hebben nu nog maar aftrek in de eerste belastingschijf tot 38 procent, vroeger was dat op het toptarief van 52 procent en 49,5 procent. Voor de hogere inkomens waren dat natuurlijk veel grotere bedragen."

Van een directe afschaf wil Kelder niets weten. "Dat gebeurt niet van de een op de andere dag. Contracten moet je ook respecteren." Presentator Sam Hagens vraagt zich af of Kelder niet heeft meegeschreven aan het partijprogramma van GroenLinks-PvdA. "Zeker niet", zegt hij. "Maar ik volg zeker verstandige economen van grote banken die dit ook zien. De enorme huizenbubbel lijkt heel wat, maar het is eigenlijk papieren geld. Het is niets."

Klaver: 'Hypotheekrenteaftrek drijft huizenprijzen op'

GroenLinks-PvdA heeft soortgelijke plannen met de hypotheekrenteaftrek. Tweede Kamerlid Jesse Klaver, ook aanwezig in Goedenavond Nederland: "Je moet het in jaren zien. Ik denk dat dat voor de hele overheid het belangrijkste is. Je moet grote keuzes durven maken, maar langzaam durven invoeren. Hypotheekrenteaftrek drijft prijzen op. Alle economen zeggen dat het een heel ineffectieve manier is om huizenbezit te stimuleren. We koppelen het aan inkomensbeleid, omdat we ervoor moeten zorgen dat mensen het weer terug krijgen via inkomstenbelastingen."

Klaver erkent dat afbouw van de hypotheekrenteaftrek "contra-intuïtief" is. "Je denkt: mijn ouders hadden dit en nu wil ik het ook, maar hiermee wordt de kans groter voor starters om een woning te bemachtigen. De waarde van woningen is krankzinnig hoog, een papieren werkelijkheid. Mensen moeten twee keer modaal verdienen om een huis te kunnen kopen. Dat is krankzinnig.

Kelder dient Klaver nog van repliek. "Je moet het doen voor de huizenmarkt en niet voor inkomensbeleid. En de grootste categorie die de huizen koopt zijn starters, dat gaat helemaal niet zo slecht. Dat komt ook omdat de inkomens in Nederland best goed zijn."