Online overleg over Trump-Poetin-ontmoeting 'vruchtbaar', maar zorgen blijven: 'Trump kan alsnog afwijken van afspraken'
De inzet van Donald Trump tijdens het gesprek met Vladimir Poetin vrijdag is een staakt-het-vuren. Europa maakt zich alleen zorgen over hoe hij dat wil bereiken, waardoor woensdag een digitaal vooroverleg plaatsvond tussen Trump, EU-leiders, Volodimir Zelenski en NAVO-chef Mark Rutte. "Als we de Europese leiders mogen geloven, is het gelukt om de neuzen dezelfde kant op te krijgen", zegt politiek verslaggever Tessa van Viegen in Goedenavond Nederland.
Trump heeft twee Oekraïne-adviseurs, die allebei met verschillende voorstellen kwamen. Keith Kellogg pleit voor het bevriezen van de huidige frontlijn. Rusland krijgt het veroverde gebied en de frontlinie wordt dan in feit de grens.
Steve Witkoff sprak vorige week met Poetin in Moskou en hij legt een ander plan op tafel: in ruil voor een staakt-het-vuren moet Oekraïens gebied worden opgegeven, meer dan nu bezet is. Zelenski ziet beide scenario's niet zitten, maar de laatste nog het minst.
"Het voorgesprek was vooral bedoeld om de klok gelijk te zetten tussen Amerika en de Europese partners", aldus Van Viegen. "Europa zit niet aan tafel vrijdag, dus ze wilden heel graag weten wat hij vrijdag gaat zeggen en vragen aan Poetin. Ze moesten de neuzen dezelfde kant op krijgen."
'Onvoorspelbare man'
Europese leiders kijken positief terug op het gesprek met Trump en benadrukken dat "de klokken gelijk staan" en dat Trump "de boodschap van Europa gaat verkondigen, een staakt-het-vuren en dat Zelenski aan tafel moet", weet Van Viegen. "Met die boodschap gaat Trump vrijdag op pad. Europese leiders zeggen dat ook in de media om maar duidelijk te maken dat ze dit met zijn allen hebben afgesproken. Trump kan nu eigenlijk niet meer links- of rechtsaf. Maar het is natuurlijk een heel onvoorspelbare man."
“Europa zit niet aan tafel vrijdag, dus ze wilden heel graag weten wat Trump vrijdag gaat zeggen en vragen aan Poetin. Ze moesten de neuzen dezelfde kant op krijgen.”
Daarom zijn er ook zorgen. "We weten dat Trumps band met Poetin anders is dan zijn band met Europese leiders. Het kan zomaar zijn dat hij vrijdag iets heel anders doet dan wat gisteren is afgesproken."
Schoof ook online aanwezig
Ook demissionair premier Dick Schoof was aanwezig bij het digitale overleg. "Er waren drie gesprekken vandaag, één daarvan was met Trump. Dat was de hoofdtafel, daar wil iedereen zitten, maar daar zat Nederland niet bij. Wel zaten we bij het gesprek tussen de zogenoemde 'coalition of the willing' (Europese landen die gezamenlijk strijden voor vrede in Oekraïne, red.)." Ook vicepresident J.D. Vance was bij deze gesprekken aanwezig.
Schoof zegt een goed gevoel te hebben overgehouden aan het gesprek met Vance, die bevestigde dat Trump op dezelfde lijn zit als de Europese leiders. "Maar toen men vroeg of het vrijdag goed gaat komen, kwam er een hele diepe zucht. Hij durfde niet te zeggen dat hij heel sceptisch is. Schoof maakt zich grote zorgen over hoe Poetin in de wedstrijd zit."
Verwachtingen temperen
De verwachtingen over de ontmoeting moeten dan ook getemperd worden, vindt Van Viegen. "Vrijdag is een verkennend gesprek. Trump zei al dat er sowieso een tweede gesprek moet komen, waar Zelenski dan ook bij moet zitten. Dat wil Europa natuurlijk ook heel graag."
“We weten dat Trumps band met Poetin anders is dan zijn band met Europese leiders. Het kan zomaar zijn dat hij vrijdag iets heel anders doet dan wat gisteren is afgesproken.”
Zelenski reageerde vanuit Berlijn (van waaruit hij deelnam aan het online gesprek) echter sceptisch over de aanstaande ontmoeting. Hij gaf aan tegen Trump en Europese leiders te hebben gezegd dat Poetin bluft. "Hij probeert in aanloop naar de bijeenkomst in Alaska druk uit te oefenen op alle fronten van het Oekraïense volk", zei hij. "Rusland probeert zich voor te doen alsof het heel Oekraïne kan bezetten. Dat is ongetwijfeld hun wens."