Donald Trump maakt verdienmodel van oorlog in Oekraïne: 'Wij hebben nooit een bonnetje gestuurd voor Afghanistan'

De Amerikaanse president Donald Trump heeft een verdienmodel gemaakt van de oorlog in Oekraïne. Dat zegt oud-commandant Mart de Kruif nadat Nederland maandag aankondigde voor vijfhonderd miljoen euro aan wapens voor Oekraïne te kopen in de Verenigde Staten. "Waar sta je voor als grootste democratie ter wereld als een vrij land onder de voet wordt gelopen en je daar een business case van maakt?", verzucht De Kruif.

De Amerikaanse speciale gezant Steve Witkoff is vandaag in Moskou aangekomen voor overleg met de Russische top. Trump heeft de Russische president Vladimir Poetin tot vrijdag de tijd gegeven om tot een staakt-het-vuren te komen. Lukt dat niet, dan volgen nieuwe sancties, gericht op landen die Russische olie en gas afnemen.

De Kruif denkt niet dat die sancties veel impact zullen hebben op het Russische leger. Wel ziet hij dat Trumps houding jegens Poetin verandert. "Tot nu toe had Poetin het vrij gemakkelijk. Als hij sprak met Trump, zei Trump vervolgens dingen die de Russen fijn vonden. Dat is nu aan het draaien. De vraag is: is Trump in staat om zijn woorden om te zetten in daden? Heeft hij de moed om daadwerkelijk sancties op te leggen die invloed hebben op deze oorlog? Daar twijfel ik aan."

Sterke economische maatregelen zouden Rusland kunnen raken, denkt De Kruif. "Trump zou meer olie kunnen produceren, waardoor de olieprijs daalt. Als de olieprijs daalt – de Russen exporteren héél veel olie naar China – dan hebben ze nog een probleem, dan is het geld straks op."

Maar om dat te bereiken, moet Trump ook met China in gesprek. "Zolang China Rusland blijft steunen – en dat doen ze, direct en indirect, door olie te kopen en chips te exporteren – ga je deze oorlog niet beëindigen. Ik begrijp dat Trump iets voor de bühne zegt, maar eigenlijk moet hij niet alleen bij Rusland zijn."

Trump heeft verdienmodel gemaakt van oorlog

Een eenvoudigere stap zou zijn dat Amerika weer zelf wapens levert aan Oekraïne. Maar Trump stopte die leveringen en staat wel toe dat Europese landen wapens bij Amerikaanse fabrikanten kopen. "Trump kan zeggen: ik ga wapens leveren en ik vraag er geen geld voor. Het is natuurlijk heel bizar dat hij een business case maakt van de oorlog en zegt: zolang je mij betaalt, lever ik wapens."

Volgens De Kruif heeft Trump er belang bij dat het conflict voortduurt. "Dat is niet cynisch", stelt hij. "Het lot van Oekraïne ligt in handen van Europa. De Amerikanen zijn niet in Oekraïne geïnteresseerd, en deze president gaat het ook niet doen. Wij moeten in de spiegel kijken en nadenken wat dat voor ons betekent."

Nederland was het eerste EU-land dat Amerikaanse wapens voor Oekraïne kocht. Inmiddels volgen Denemarken, Zweden en Noorwegen dit voorbeeld. Ook Duitsland wil Patriot-systemen in de VS bestellen. "Je betaalt daar dus voor", zegt De Kruif. "Je vraagt je af: zijn we nog bondgenoten met Amerika? En waar sta je voor als grootste democratie ter wereld als een vrij land onder de voet wordt gelopen en je daar een business case van maakt?"

'Wij hebben nooit een bonnetje gestuurd'

Trump herhaalt al jaren dat hij niet langer de ‘politieagent van de wereld’ wil zijn. Ook dringt hij er bij Europese NAVO-landen op aan meer te investeren in defensie, omdat de VS volgens hem niet langer de kosten alleen kan dragen. De Kruif erkent dat Europa minder heeft uitgegeven aan defensie, maar benadrukt ook de langdurige Europese steun aan Amerikaanse missies.

"We hebben één keer artikel 5 van de NAVO ingeroepen, na 11 september. Toen hebben alle NAVO-landen Amerika gesteund. Dat hebben we meer dan twintig jaar gedaan in Afghanistan. We hebben nooit een bonnetje gestuurd naar het Witte Huis, hoor. Ja, de Amerikanen betalen meer dan wij, maar als je alles bij elkaar optelt... Waar ik zat, in Zuid-Afghanistan, zijn meer Britten, Canadezen en Nederlanders gesneuveld dan Amerikanen."

Intussen boekt Rusland amper terreinwinst in Oekraïne. "De rekening daarvoor: hoge inflatie, een oplopende staatsschuld en een miljoen doden en gewonden. Het illustreert dat geen enkele oorlog winnaars heeft", aldus De Kruif. Hoe lang de oorlog nog zal duren, durft hij niet te zeggen. "Deze oorlog gaat niet om het vernietigen van je tegenstander. Het gaat erom: hoe lang kun je de wil opbrengen om te blijven vechten? Dat valt niet te zeggen. Oorlog is geen wiskunde."