Den Haag moet luisteren naar gemeenten over fatbiketerreur: 'Ze vragen al twee jaar om actie'

Het is veel mensen een doorn in het oog: jongeren die met fatbikes razendsnel over fietspaden en stoepen scheuren. Politiek verslaggever Tom Staal vindt dat Den Haag eindelijk moet luisteren naar de noodkreet van gemeenten, die al jaren om maatregelen vragen. "Heel veel mensen hebben er wel last van en gemeenten vragen al twee jaar om actie."

In 2023 stuurden twintig gemeenten een brandbrief naar toenmalig minister van Infrastructuur en Waterstaat Barry Madlener (PVV), waarin ze opriepen om met maatregelen te komen. Ze kregen echter nul op het rekest. Amsterdam noemde het "idioot" dat steden zelf naar oplossingen moeten zoeken om het veiliger te maken. Delft zei het uitblijven van een "adequate reactie" van Madlener te "betreuren".

"Het interesseert mij relatief weinig. Ik woon in het centrum van Utrecht, daar crossen ze niet voorbij", zegt Staal over de landelijke fatbikeoverlast. "Maar heel veel mensen hebben er wel last van en gemeenten vragen al twee jaar om actie. Dat snap ik. Ik heb de oplossing niet paraat, maar als je al twee jaar aan Den Haag vraagt: 'Doe eens wat', en al twee jaar hoor je: 'Nee, gaan we niet doen', dan schieten we niet op."

Helmplicht

Illusionist Hans Klok, ook te gast in de studio, schrikt zich soms rot door fatbikes. "Je moet af en toe rennen voor je leven, ze crossen zo snel door je straat. Wat ik niet begrijp: anderhalf jaar terug al zeiden chirurgen dat ze kinderen binnenkregen met vreselijk hoofdletsel. Voer nou een helmplicht in! Als je ziet hoe hard die dingen gaan, en als je dan een klapper maakt..."

Volgens Staal ligt dat juridisch ingewikkeld. "Een fatbike is gelijk aan een elektrische fiets. Dan zou iedereen op een elektrische fiets ook een helm moeten dragen." Dat is geen populaire maatregel en iets waar partijen vooralsnog niet voor pleiten. "Je kunt ook zeggen: geef ze allemaal een kentekenplaat, dan kun je ze beter registreren. Dat moest vroeger ook met een snorfiets, waarop je ook geen helm hoefde. Er moet in ieder geval iets gebeuren."

De Tweede Kamer pleitte eind vorig jaar voor een helmplicht en een minimumleeftijd van veertien jaar. Maar aparte regels voor de fatbike gaan niet werken, zei Madlener toen. De toenmalig bewindsman wilde vooral inzetten op handhaving om de problemen met fatbikes op te lossen.

Tot nu toe biedt dat weinig soelaas, ziet onderzoeksjournalist Daniël Verlaan van RTL Nieuws: "Ik zie weleens kinderen van elf jaar op fatbikes met 35 kilometer per uur voorbij mijn huis knallen. Ik neem het die kinderen niet eens kwalijk. De ouders laten het toe. Een kind van elf heeft als het goed is geen duizend euro om een fatbike te kopen."

'Riemen werden ook gezien als een drama'

Oud-commandant Mart de Kruif vindt dat we het veel te ingewikkeld maken. Hij is wél voorstander van een helmplicht. "Ik ben wat ouder. Veiligheidsriemen in de auto werden ook gezien als een drama. ‘Dat kan niet, het jeukt.’ Niemand heeft het er nog over."

"In mijn jeugd reed iedereen op een brommer. Een helmplicht? 'Dat kan niet!' In de eerste week dat de helmplicht was ingevoerd, werden er wat bonnen uitgeschreven en was het klaar", vervolgt hij. "Je moet gewoon zeggen: iedereen op de fiets, helm op. Dan ben je klaar. Het is niet leuk, maar wel nodig."

Staal wil toch het strenger handhaven nog een kans geven. "Je mag gewoon niet over een stoep fietsen. Eerlijk gezegd heb ik net zoveel last van bejaarden op e-bikes als van jongeren op fatbikes." Maar wat nou als ze allebei een helm moeten dragen? "Weet je wat, doe maar! Dan zijn we er vanaf."