Zijn er te veel kleine politieke partijen? 'Dit zou eigenlijk niet moeten kunnen'

Politieke partijen hadden tot gisteren de mogelijkheid om hun kandidatenlijsten in te leveren voor de Tweede Kamerverkiezingen van 29 oktober. Opvallend is dat veel kleine partijen zich weer hebben aangemeld voor de strijd om een Haagse zetel. Dragen die partijen positief bij aan ons politieke klimaat?

Heb jij altijd moeite om je gigantische stembiljet op te vouwen op verkiezingsdag? Bereid je voor, want dat reuzebiljet wordt dit najaar misschien nog wel een slagje groter dan vorige keer. Politiek verslaggever Tessa van Viegen zag de afgelopen periode namelijk dat bekende én onbekende gezichten met nieuwe partijen kwamen, veelal omdat ze één specifiek maatschappelijk probleem op de politieke agenda willen zetten.

"Een van de nieuwe partijen is Vrede voor Dieren, een afsplitsing van de Partij voor de Dieren (PvdD) die bestaat uit drie leden", vertelt ze in Goedenavond Nederland. "Ze wilden niet meer bij de PvdD horen, omdat ze andere standpunten hebben op gebied van Defensie."

Een andere nieuwe speler is Partij Beer. "In tegenstelling tot wat je zou denken, maken deze mensen juist geen beleid op gebied van dieren", aldus Van Viegen. "Het is een one-issuepartij die het kiesstelsel op de schop wil nemen, omdat er volgens hen te veel politieke partijen zijn. Tja... En dan is het natuurlijk een heel logisch om nóg een partij op te richten."

Daarnaast heeft de Fryske Nasjionale Partij besloten het nationale politieke speelveld te betreden, met oud-NSC'er Aant Jelle Soepboer als lijsttrekker. De partij opereerde tot voor kort alleen in de provincie Friesland, maar wil zich nu ook inzetten voor andere regiogebieden, zoals Twente en Limburg.

Oud-topdiplomaat Ron Keller, ook aanwezig in de studio, fronst zijn wenkbrauwen. "Ik vind dit heel raar. Je praat in de Tweede Kamer over nationale problemen en dan komt er ineens een provinciale partij om de hoek kijken. Zij zouden zich moeten richten op Friesland! Dit zou eigenlijk niet moeten kunnen in ons staatsbestel."

Kleine partijen: goed of slecht?

Amber Brantsen, bestuurskundige en presentator, ziet het ontstaan van kleine partijen niet per definitie als een slechte ontwikkeling. "In essentie is het goed voor de democratie dat iedereen een partij kan oprichten. Dat we ons kunnen verenigen als we iets te klagen hebben", stelt ze.

"Maar de vraag met zulke kleine partijtjes is natuurlijk wel: ga je überhaupt een zetel halen in de Tweede Kamer, kun je iets betekenen?", stelt Brantsen. "En als ze wel in de Kamer komen, is het met die versplintering wel lastig om tot akkoorden te komen en coalities te smeden." Keller stemt met Brantsen in: in een parlement dat bol staat van de minipartijen, is het lastiger om te formeren. Dat is betreurenswaardig, legt hij uit: "Grote partijen verliezen nu allemaal stemmen aan kleine partijen. Daarom heb je nu vaak drie of vier partijen nodig voor een coalitie."

Bovendien kunnen al die kleine partijen de stabiliteit van onze politiek ondermijnen, stelt oud-CDA-fractievoorzitter Sybrand Buma. "Kijk toch eens naar wat er met NSC gebeurd is. Als politici hun partij verlaten om één issue en hun nieuwe partij wordt echt groot, dan komen ze er al snel achter dat regeren iets heel anders is dan iets zeggen in een zaaltje. Als je regeert, moet je ineens heel andere problemen oplossen dan de problemen waarvoor jij beloftes hebt gemaakt. Stikstof, klimaat, noem het maar op."

Buma waarschuwt kiezers dan ook: "Met de verkiezingen horen we straks weer allemaal mooie oplossingen voor heel specifieke issues. Maar diezelfde politici die dat doen, moeten straks ook weer aan de slag dezelfde ellende-onderwerpen, die net zo goed om een pragmatische oplossing vragen."