Is Bontenbal de nieuwe messias van Den Haag? 'Hij is een belichaming van de antipopulist'

Het CDA klimt onder leiding van Henri Bontenbal gestaag omhoog in de peilingen en staat inmiddels op 24 zetels. De partijleider is enorm populair onder kiezers: bijna 4 op de 10 CDA-stemmers geeft aan dat Bontenbal als lijsttrekker meer invloed heeft op hun stemkeuze dan de standpunten van de partij. Wordt de Rotterdammer de nieuwe publieksfavoriet en misschien onze nieuwe premier?

Het is alleszins mogelijk dat Bontenbal later dit jaar minister-president wordt, denkt politiek verslaggever Tessa van Viegen. "Het interessante is dat Bontenbal de potentie heeft om de komende verkiezingsperiode veel nieuwe kiezers aan te spreken", vertelt ze in Goedenavond Nederland op NPO 1. "Timmermans is bekend onder 84 procent van het electoraat, Wilders onder 90 procent, maar Bontenbal is bij slechts 68 procent van de Nederlanders een bekende naam. Met andere woorden: drie op de tien kent hem nog helemaal niet!"

"Daar ligt dus nog een reële kans voor de partij om véél groter te worden en de partijen boven hem misschien wel in te halen", benadrukt van Viegen. "Hij speelt in op het principe van fatsoen en dat doet hij goed. Kiezers zijn er klaar mee om van politieke rel naar politieke rel te gaan." Op dit moment staat de partij in de peilingen op een gedeelde tweede plek met GroenLinks-PvdA en dus hoger dan de VVD. De PVV, die eerder dit jaar besloot uit het kabinet te stappen, staat nog altijd aan de top met 29 zetels.

Belichaming van de antipopulist

Tom de Bruyne, een gedragsstrateeg uit Vlaanderen, ziet ook in zijn omgeving dat Nederlandse kiezers naar Bontenbal trekken. Het doet hem denken aan de Vlaamse politiek: "Een aantal jaar terug hadden we in België een gelijkaardig fenomeen, toen Yves Leterme ineens won aan populariteit."

"Hij was een heel degelijk uitziende man, een accountant. Een rustige politicus die denkt in termen van de samenleving, van het 'ons'. Die vooruit wil denken en gefocust is op oplossingen. Hij was een belichaming van de antipopulist, net als Bontenbal. Dat sprak mensen toen ook ontzettend aan; hij werd premier."

Een messias die het niet waar kan maken?

Daar staat tegenover dat we in Nederland de afgelopen jaren meerdere politici hebben gezien die in korte tijd door het publiek werden verheven tot 'politieke messias', maar er niet in slaagden om de verwachtingen van de kiezer waar te maken, zoals Pieter Omtzigt. Staat Bontenbal hetzelfde lot te wachten?

Voormalig CDA-lijsttrekker Sybrand Buma denkt van niet. Hij vertelt in de studio van Goedenavond Nederland: "Er is wel een verschil tussen lijsttrekkers van partijen die al langer bestaan en nieuwe partijen. Het CDA bestaat al erg lang en Bontenbal opereert in een goed ontwikkelde constructie. Hij maakt zich daarom ook geen illusies over wat er in Nederland moet en kan gebeuren. Nieuwe one-issuepartijen lopen daar sneller tegenaan."

Momentum

"Maar toch: het is raar dat Bontenbal een paar jaar geleden nog totaal niet aansloeg en nu ineens wel. Zijn verhaal was toen al hetzelfde als dat het nu waarschijnlijk is, toch?", merkt Van Viegen op. Bij de Tweede Kamerverkiezingen scoorde het CDA onder leiding van Bontenbal inderdaad matig: de partij haalde 5 zetels binnen. Bontenbal sprak toen hoopvol de wens uit om in de toekomst premier te worden: "Wij zijn een partij waar het nu even niet zo goed mee gaat. Ik heb goede hoop dat we uit het dal kunnen kruipen."

Buma is niet verbaasd dat Bontenbals wens nu - mét dezelfde boodschap als in 2023 - uit lijkt te komen. "Op een gegeven moment ontstaat er gewoon een momentum. Ik heb dat zelf ook gehad; bijna niemand kende mij bij de eerste verkiezingen, maar later sloeg het sentiment om. Toen was ik niet meer die saaie Buma, maar de leuke Buma."

'Alle pijlen op Bontenbal'

Dat Bontenbal nu het momentum heeft om het electoraat voor zich te winnen, brengt echter ook risico's mee voor de politicus, waarschuwt Buma. "Het is wel zo dat alle pijlen bij volgende debatten op hem zullen worden gericht. Daar moet hij tegen kunnen; we gaan zien of hij dit echt kan."

De Bruyne is optimistisch. "Bij de politieke opkomst van zo'n leider zie je altijd dat er een aantal beproevingsmomenten zijn. Ik denk dat Bontenbal zijn eerste moment al heeft gehad, toen hij een fel debat voerde met Marjolein Faber. Hij duidde haar bullshit, viel aan en kroop onder haar huid. Nu alle pijlen inderdaad de komende tijd op Bontenbal gericht staan, wordt het heel interessant."

Video: Bontenbal voerde enkele maanden geleden een vurig pleidooi tegen het beleid van Marjolein Faber naar aanleiding van lintjesgate. Bekijk een fragment uit het debat hieronder: