Extreme regen én droogte in Europa zijn tekenen van klimaatverandering, zegt meteoroloog: 'Wordt nog erger'

Europa gaat al een paar weken gebukt onder noodweer: bosbranden in Zuid-Europa, hevige regen en aardverschuivingen in het noorden. Volgens meteoroloog Nicolien Kroon zijn die extremen goed verklaarbaar, maar wél zorgelijk. In Goedenavond Nederland legt ze uit hoe de klimaatrampen van nu zich op ons continent ontvouwen.

In Zuid-Duitsland ontvouwde zich gisteren nog een tragedie: daar raakte een trein in de Duitse deelstaat Baden-Württemberg van de rails na zware regen. Daarbij kwamen drie mensen om het leven en raakten zo’n vijftig passagiers gewond, van wie 25 zeer ernstig. De autoriteiten onderzoeken nog of de hevige regenval en instabiele bodemcondities verband houden met het ongeluk.

Kroon veronderstelt dat er sprake was van een aardverschuiving. "Dat gebeurt zo: als het heel lang en hard regent, raakt de grond op een zeker moment verzadigd. Dan wordt het erg zacht. Als er dan nog een flinke regenbui bovenop komt, krijg je een soort modderstroom en verschuift de grond. Dan kan een trein van de rails raken, zoals hier gebeurde."

Branden in Zuid-Europa

"Dat is natuurlijk een groot contrast met Zuid-Europa, waar ze juist kampen met langdurige droogte", aldus Kroon. In Turkije is deze week zelfs een temperatuurrecord van 50,5 graden gemeten. Vorige maand werd in Spanje nog een temperatuur van 46 graden bereikt; een record.

Die hitte zorgt niet alleen voor vervelende plaknachten: zo’n 95 procent van de klimaatdoden wordt hierdoor veroorzaakt. Volgens de WHO sterven ieder jaar ruim 175.000 Europeanen aan de hoge temperaturen op ons continent. Vorige week luidden lokale autoriteiten in het Italiaanse Puglia ook nog de noodklok, omdat er maar liefst vijf mensen binnen 24 uur waren overleden. Onder hen was een vrouw van slechts 19 jaar oud.

"Zuid-Europa zit door de droogte bovendien in een penibele situatie voor wat betreft bosbranden", waarschuwt Kroon. "Als het droog en warm is én de grond heeft al lange tijd geen regen meer gehad, is de 'branddriehoek' compleet. Als iemand dan een peukje weggooit of er ligt een stukje glas op de grond waar de zon op schijnt, kan er zo een bosbrand ontstaan. En als het hard waait, kan die zich behoorlijk uitbreiden." In Turkije, Griekenland, Italië en Spanje woeden op dit moment dan ook meerdere, flinke branden.

Klimaatverandering

Volgens Kroon zijn dit geen uitzonderingen meer. "Extreem weer is natuurlijk van alle tijden. Maar we zien nu dat er vaker sprake is van extreem weer dan vroeger. Zelfs in Nederland hebben we nu best vaak droge periodes, rondom het Gardameer zie je ineens van die extreme hagelbuien. Dat zal toch wel te maken hebben met klimaatverandering: omdat het warmer is op aarde, zit er meer warm vocht in de atmosfeer. Als dat vocht daalt, dan zorgt dat voor heftige buien. Dan krijg je dus afwisselend extreme droogte en hitte én hevige regenbuien. En het wordt nog erger als wij niks aan klimaatverandering doen."

Opiniemaker Jort Kelder, ook aanwezig in de studio, verbaast zich over hoe Nederlanders met zulke duidelijke manifestaties van klimaatverandering omgaan. Hij ziet een groeiende kloof tussen klimaatbewustzijn en politiek gedrag. "Je went bijna aan al die nieuwsberichten over noodweer", zegt hij. "Ik zie iets heel dubbels ontstaan: we hebben een constante stroom aan klimaatporno, maar bij de verkiezingen willen we eigenlijk niet stemmen voor strenger klimaatbeleid. We denken: we leven lekker door en zien het wel als het licht uitgaat."