Proef met wapenstok voor NS-medewerkers: 'Veel te licht, minimaal een taser!'

De Nederlandse Spoorwegen willen een proef starten waarbij 75 van hun eigen veiligheid- en servicemedewerkers worden uitgerust met een korte wapenstok. Deze aanvraag is ingediend bij het ministerie van Justitie en Veiligheid. Aan tafel bij Goedenavond Nederland op NPO 1 leidt dat voorstel tot een stevige discussie over veiligheid, maatschappelijke normen en proportioneel optreden.

Volgens NS-directeur sociale veiligheid Itai Birger neemt het aantal geweldsincidenten tegen NS-personeel toe. Hij zegt dat medewerkers steeds vaker te maken hebben met geweld en letsel, terwijl hun huidige middelen soms tekortschieten. Daarom wil de NS onderzoeken of een wapenstok kan bijdragen aan hun veiligheid. In 2024 zijn er 336 meldingen van geweld tegen NS-medewerkers geregistreerd.

De NS stelt dat de proef, indien goedgekeurd, wordt begeleid door een extern onderzoeksbureau. De opzet ervan wordt nog verder uitgewerkt. Op dit moment hebben de 680 Veiligheid & Service-medewerkers onder andere de bevoegdheid om aan te houden, boetes uit te schrijven en geweldsmiddelen zoals handboeien te gebruiken.

Zwarte lijst

Amerikakenner Diederik Brink herkent het beeld van toenemend asociaal gedrag in treinen en op stations. "Wat mij opvalt is dat er veel meer beveiligers zijn in en rondom de trein. Hele stations staan vol met beveiligers. Dat geeft al het gevoel dat er veel meer incidenten plaatsvinden."

Brink pleit ervoor dat mensen die zich schuldig hebben gemaakt aan wangedrag op een zwarte lijst komen en geen toegang meer krijgen tot stations. "Een wapenstok is natuurlijk symptoombestrijding, al denk ik dat het wel heel goed is voor het gevoel van veiligheid voor de mensen die daar zitten. Maar je moet uiteindelijk zorgen dat mensen die zich misdragen niets meer op een station te zoeken hebben."

'Niet overdrijven'

EU-correspondent Stefan de Vries plaatst het aantal incidenten in perspectief. "Natuurlijk is elk incident er één te veel. Maar het gaat om één incident per dag op 1,1 miljoen reizigers. De maatschappij wordt niet harder, de criminaliteit loopt terug. Maar in dit soort programma’s, en op andere zenders, lijkt het alsof Nederland heel gevaarlijk aan het worden is. Je moet niet overdrijven."

PvdA-prominent Rob Oudkerk wijst op een dieperliggend probleem. "Het zit niet bij de NS of de politie, maar bij onszelf. Wij zijn een volk met een kort lontje geworden. Alles is genormaliseerd, ook geweld. Waarom accepteren we dit gedrag? Waarom doen we niet meer normaal tegen treinpersoneel, tegen onderwijzers, tegen hulpverleners?"

'Wapenstok? Taser!'

Schrijver en wijnboer Ilja Gort heeft weinig op met nuance. "Een wapenstok? Veel te licht. Minstens een taser. Alles wat zwaarder is, is ook prima. Dat gajes dat de trein onveilig maakt moet je keihard aanpakken. Gewoon vol erin."

De aanvraag van de NS ligt momenteel bij Justis, de screeningsautoriteit van het ministerie van Justitie en Veiligheid. Die beoordeelt of de proef wettelijk en maatschappelijk verantwoord is. De beslistermijn is dertien weken.