Statiegeldloterij: de oplossing voor zwerfafval? 'Soms kan je 90.000 euro winnen'
Opengescheurde vuilniszakken, stank en ongedierte, statiegeldblikjes op straat. Het is veel mensen in Nederland een doorn in het oog. Gedragswetenschapper Tom De Bruyne denkt dat de oplossing uit Canada kan komen: de statiegeldloterij.
"Als gedragswetenschapper ben je altijd op zoek naar: kunnen we het moeilijke gedrag dat je van mensen vraagt leuker of makkelijker maken?", legt De Bruyne uit in Goedenavond Nederland. "Die Canadezen hebben daar een fantastische oplossing voor gevonden."
Wie een blikje inlevert in Canada krijgt geen tien cent statiegeld, maar een ticket voor een loterij. Noorwegen gaat nog verder en laat mensen direct weten of ze gewonnen hebben. "Soms kan je een euro winnen, soms kan je 90.000 euro winnen", weet De Bruyne. "Het leuke is dat als je niet gewonnen hebt, je geld naar het Rode Kruis gaat. Je hebt eigenlijk altijd iets goeds gedaan. Je ontwerpt een veel fijner gevoel om die flessen terug te brengen."
Negentig procent het doel
De recyclingsstrategie werkt, ziet De Bruyne. "In Noorwegen zitten ze op 95 procent voor het terugbrengen. In Nederland zitten we op 82 à 83 procent. We moeten naar negentig."
“Je kan blikjesvissers ook zien als een vrijwilligersleger die door heel de stad wandelen om die blikjes te pakken.”
"Ze worden zwervers genoemd, maar een neutrale term is blikjesvissers", praat De Bruyne verder over de mensen die flesjes en blikjes uit prullenbakken vissen. "Je kan die ook zien als een soort vrijwilligersleger die door heel de stad wandelen om die blikjes te pakken. Blijkbaar is er een enorme markt voor die mensen om afval op te ruimen. Wat als we nou eens op een andere manier naar die mensen gaan kijken en die mensen gaan inzetten om de stad op te ruimen?"
Vergrijzing een kans
De Bruyne ziet met een andere manier van denken ook kansen in de zorg. "We hebben het er met z'n allen over dat we op een zorginfarct afstevenen met de vergrijzing die op ons afkomt. Ik denk alleen: wat een kans. Er komt zo'n enorme hoeveelheid senioren op de markt die allemaal smeken om vrijwilligerswerk te doen. Wat als we dat niet meer zien als onderdeel van het probleem, maar als onderdeel van de oplossing? Dat is het mooie aan denken vanuit gedrag. Je kan op een andere manier kijken."