Cyberveiligheid vergeten onderwerp op NAVO-top, deskundige waarschuwt: 'Deze dreiging vindt elke dag plaats!'

Cyberdeskundige Marietje Schaake ziet dat het op de NAVO-top te weinig gaat over cyberveiligheid. Ze roept de 32 lidstaten op om dit onderwerp, volgens haar cruciaal voor de wereldveiligheid, hoger op de agenda te zetten. "In de hele discussie mis ik het waarborgen van onze soevereiniteit in het digitale domein. Het gaat over tanks en kogels, dan niks, en dan pas over techbedrijven."

Nederland ervaart rondom de NAVO-top meerdere verstoringen, waaronder op het spoor. Onduidelijk is of sabotage de oorzaak is of een toevallige samenloop van omstandigheden. Demissionair minister van Justitie David van Weel sloot sabotage in ieder geval niet uit. Ook zijn er meerdere DDoS-aanvallen geweest op vervoerswebsites, claimde een pro-Russische hackersgroep. Ook zouden sites van randprogramma's van de NAVO-top zijn bestookt.

Dit zijn precies de redenen waarom cyberveiligheid meer aandacht verdient, benadrukt Schaake in Goedenavond Nederland op NPO 1. Maar ze ziet het helaas niet gebeuren. Rutte noemde dinsdag dat, als het om oorlogsvoeren gaat, de basis nog steeds "grote bergen van ammunitie, ammunitie en ammunitie" is.

Harde kritiek op Rutte

Ze heeft een boodschap voor Rutte. "Oorlog is niet meer hoe het twintig jaar geleden werd uitgevochten. Natuurlijk moeten we reëel zijn, Rusland is de dag dat het Oekraïne is binnengevallen een oorlogseconomie gestart. Ik vind het frappant om een voormalig premier van ons land te horen die toen helemaal niet pleitte voor sterker optreden als reactie op Rusland", uit ze harde kritiek aan Ruttes adres. "Het heeft iets heel pijnlijks."

"Rutte zegt nu alles wat hij als premier nooit gezegd heeft", constateert Schaake. "Over geopolitiek, over defensie en over de grenzen kijken." Journalist Rick Nieman dient haar van repliek. "Dat kwam ook omdat andere partijen dat niet wilden, zoals D66, ChristenUnie en de PvdA. Ze waren helemaal niet happig om meer geld aan defensie uit te geven. De VVD heeft wel vaak, ik wil even de feiten benoemen, gezegd dat er meer geld naar defensie moet."

'Dit mis ik in de discussie'

Schaake ziet dat oorlogsvoering en conflict veel meer vormen aanneemt dan tanks, gevechtsvliegtuigen, soldaten en kogels. "Het gaat ook via sociale media, bijvoorbeeld de beïnvloeding van gedrag, en ook via aanvallen op digitale infrastructuur, zoals onderzeese datakabels, websites, en bij bedrijven of overheden."

"Nu is de vraag wat we moeten. We hebben Poetin als vijand, maar ook onzekerheid en soms vijandigheid vanuit Amerika. We moeten meer investeren in defensie, maar we moeten veel meer onze Europese soevereiniteit in het digitale domein waarborgen. Dat mis ik heel erg in de discussie."

Een kanttekening is dat op de NAVO-top wel degelijk gesprekken worden gevoerd over cyberoorlogen, zij het minder op de voorgrond. "Natuurlijk gaat het erover, maar hierin is juist zichtbaarheid en politiek leiderschap belangrijk", benadrukt Schaake. "Deze dreiging vindt elke dag plaats, aanvallen op Nederland, aanvallen binnen Europa. We zien hierin minder politiek leiderschap. Ik denk dat het goed is dat mensen bewuster worden wat er speelt en dat er gecombineerd geïnvesteerd wordt. Op EU-niveau én op NAVO-niveau."