Tien procent overlevingskans: angstaanjagende drone domineert de oorlog in Oekraïne
De oorlog in Oekraïne is in toenemende mate een drone-oorlog geworden. "Zeventig, misschien wel tachtig procent van de doden en gewonden valt door drones", zegt hoogleraar internationale betrekkingen Rob de Wijk in Goedenavond Nederland op NPO 1.
Rusland voert intensieve droneaanvallen uit op Oekraïense steden. Bij een aanval op Kiev vorige week ontstonden op meerdere plekken branden, meldden lokale autoriteiten. Een week eerder kwamen bij droneaanvallen dertien burgers om het leven, onder wie drie kinderen. Rusland meldde in dezelfde periode 42 Oekraïense drones boven de regio Moskou te hebben onderschept.
"Dit zijn aanvallen met langeafstandsdrones", zegt De Wijk. Rusland heeft de productie hiervan flink opgeschaald. "Ze worden steeds vaker gemaakt, op dit moment ongeveer vijfhonderd per dag. Dat betekent dat Rusland vijfhonderd van dit soort drones per dag kan afvuren! Daarmee pleegt Rusland dus terreurbombardementen, bedoeld om het moreel van het volk te breken."
“Ze worden steeds vaker gemaakt, op dit moment ongeveer vijfhonderd per dag. Dat betekent dat Rusland vijfhonderd van dit soort drones per dag kan afvuren!”
Ook op het slagveld zijn drones niet meer weg te denken. Oekraïne zet ze in als verdedigingsschild tegen Rusland in het oosten. "Zeventig, misschien wel tachtig procent van de doden en gewonden (in Oekraïne) valt door drones", zegt De Wijk.
'Indrukwekkend, maar ook heel beangstigend'
De technologische ontwikkeling van drones verloopt razendsnel. "Vroeger kwamen de drones gewoon uit de speelgoedfabriek. Er werd een handgranaat onder gehangen. Inmiddels gaat de ontwikkeling zo snel dat drones een innovatiecyclus van pakweg twee maanden hebben", vertelt De Wijk. Een nieuwe drone is dus binnen twee maanden alweer verouderd. "Dat is niet normaal."
“Vroeger kwamen de drones gewoon uit de speelgoedfabriek. Er werd een handgranaat onder gehangen. Inmiddels gaat de ontwikkeling zo snel dat drones een innovatiecyclus van pakweg twee maanden hebben.”
CDA-Kamerlid Derk Boswijk is net terug uit Oekraïne, waar hij een bezoek bracht aan dronebouwers. "Het is heel indrukwekkend hoe snel ze innoveren, maar tegelijkertijd ook heel beangstigend." In een simulator mocht Boswijk zelf een drone besturen. "Je kan je doelwit op de vierkante centimeter nauwkeurig raken."
Een drone vliegt bovendien ongeveer honderd kilometer per uur. "Sneller rennen lukt je niet. Het moment dat je in een open veld als militair een drone ziet, dan is je overlevingskans onder de tien procent", zegt Boswijk. "Om maar even aan te geven hoe beangstigend het is."
Crossmotoren om drones te ontwijken
Beide partijen proberen van alles om droneaanvallen af te slaan. "Je ziet allerlei noodgrepen, zoals visnetten die kilometers lang over de loopgraven worden uitgerold", vertelt Boswijk, die ook reservist is. "Maar daar worden weer drones voor ingezet die eerst een gat maken in het net, waar de volgende drone vervolgens doorheen vliegt."
“Het moment dat je in een open veld als militair een drone ziet, dan is je overlevingskans onder de tien procent.”
Ook worden elektronische signalen gebruikt om drones te verstoren, maar dat werkt steeds minder goed. De Wijk: "Russische soldaten gebruiken crossmotoren om de drones te ontwijken. Maar dat lukt maar in hele kleine groepjes." Er worden inmiddels drones ingezet met netten om vijandelijke drones uit de lucht te vangen.
De inzet van drones heeft de aard van de oorlogsvoering fundamenteel veranderd. "Je zag aan het begin van de oorlog dat we werden wakker geschud. We zagen opeens loopgraven en dachten: dat is iets van de Eerste Wereldoorlog. Je ziet dus dat hele oude tactieken worden gebruikt in Oekraïne én dat er hele moderne tactieken bijkomen", zegt Boswijk.
"Met drones kun je met een relatief kleine krijgsmacht een grote krijgsmacht tegenhouden", zegt De Wijk. Volgens hem biedt dat ook kansen voor de NAVO. "In de Baltische Staten kun je verdedigingslinies met drones gaan opzetten, zoals Oekraïne heeft gedaan, en het is helemaal niet zo duur."