Eicellen invriezen als big business: 'We moesten patiënten dingen een beetje aanprijzen'

Steeds meer vrouwen kiezen ervoor om hun eitjes te laten invriezen. Een dure aangelegenheid: per behandeling ben je tussen de 4000 en 5000 euro kwijt. De groeiende populariteit van social freezing zorgt ervoor dat investeerders er markt in zien. Speelt geld een rol in de behandeling? Journalist Welmoed Sijtsma gaat in de documentaireserie Welmoed en de Bevroren Eitjes op onderzoek uit.

''Een slimme meid is op haar toekomst voorbereid. Dat werd aan de vorige generatie meegegeven. Nu is de boodschap: een slimme meid bevriest haar eitjes op tijd'', vertelt zorgethicus Inge van Nistelrooij in de tweede aflevering van Welmoed en de Bevroren Eitjes op NPO 3 en NPO Start. ''Het is een heel individueel iets. De keuze ligt op jouw schouders.''

'Angst als empowerment'

Zo'n 2400 vrouwen in Nederland hebben inmiddels hun eitjes laten invriezen en daar wordt flink op ingespeeld. "Over het algemeen zie je dat klinieken in hun marketing een oplossing bieden voor een probleem dat door de marketing is uitvergroot'', weet Lucy van de Wiel, auteur van het boek Freezing Fertility. ''Angst wordt gepresenteerd als empowerment. Ze zeggen: jij maakt je hier misschien zorgen over en wij bieden de oplossing.''

In Nederland gelden er strenge regels, waardoor klinieken niet buitensporige winst kunnen maken met het invriezen van eitjes, maar in Amerika en Engeland merkt Van de Wiel sterke vercommercialisering. ''Er is een hele industrie op het gebied van IVF, waar eicel-invriezing onderdeel van is. Alleen bij IVF weten mensen al dat ze een kind willen. Met social freezing komt een grotere groep vrouwen in beeld als mogelijke patiënt. Jonge vrouwen die in de toekomst misschien een kindje willen.''

Van de Wiel ziet dat IVF-klinieken opgekocht worden door het grote geld. ''Investeerders leggen vervolgens druk op die klinieken om meer patiënten te behandelen, meer cycli te doen en meer te verdienen per cyclus.''

Meer patiënten, meer geld

Fertiliteitsarts Willem-Jan Cuypers weet dit als geen ander. Hij begon zijn eigen IVF-kliniek in Duitsland, nadat hij zich zijn eerdere werkplek, eveneens in Duitsland, niet meer prettig voelde. ''Je merkt dat private gelden invloed uitoefenen."

''Ze stellen meestal dat hun invloed alleen gaat over de organisatie van de zorg, maar het is een feit dat je het ook in de spreekkamer merkt. Je krijgt bijvoorbeeld te horen: je mag geen drie kwartier spreken met dit paar, doe het maar in twintig minuten, want dan kun je meer mensen op een dag zien", vertelt hij.

Ook kreeg Cuypers te horen dat hij bepaalde dingen ''een beetje moest aanprijzen''. ''Want daar kunnen ze wellicht geld aan verdienen. Dat is niet aangenaam werken voor een dokter in een instelling.''

'Bel ze eens op'

Waar moet je op letten bij het uitzoeken van een kliniek? ''Kijk hoe hun website eruitziet. Daar kun je het een klein beetje aflezen", tipt Cuypers. "En bel gewoon eens. Dan krijg je snel vrij door hoe het eerste contact is en hoe ze omgaan met informatievoorziening. Heb je het idee dat er echt geluisterd wordt of wil iemand vooral iets verkopen.''

Cuypers raadt aan om nauwlettend te kijken naar de precieze kosten voor een behandeling. ''Soms wordt er een bedrag genoemd, maar wordt er niet bij verteld dat het exclusief medicatie of invriezen is.'' Daarnaast moet een kliniek duidelijk vertellen dat het invriezen van eicellen pas een eerste stap is. ''Er is ook een ICSI-behandeling nodig.''

Wil je meer weten? Welmoed en de Bevroren Eitjes is nu in zijn geheel te zien op NPO Start en wekelijks op woensdagavond, om 21:10 uur op NPO 3.