We krijgen later kinderen en vriezen vaker eicellen in: Welmoed Sijtsma ontdekt de wereld van social freezing

Nederlanders krijgen op steeds latere leeftijd kinderen, vooral in de grote steden. Tegelijkertijd wint het invriezen van eicellen aan populariteit. Maar hoe werkt dat precies? In de documentaireserie Welmoed en de Bevroren Eitjes gaat journalist Welmoed Sijtsma op onderzoek uit.

Vrouwen in Nederland zijn gemiddeld iets ouder dan dertig jaar bij de geboorte van hun eerste kind, vertelt demograaf Daniël van Wijk in de eerste aflevering. "Ook bij mannen zien we een stijging naar steeds latere leeftijden." Vooral in regio's waar de huizenprijzen sterk zijn gestegen, daalt het geboortecijfer. "Mensen willen graag een stabiele baan, een goed inkomen en een geschikt huis voordat ze aan kinderen beginnen."

Maar er zijn meer redenen om het krijgen van een kind uit te stellen. "Zorgen over het klimaat worden soms genoemd, en ook zeggen mensen dat een kind moeilijk te combineren is met een carrière", weet Van Wijk. "Een andere reden is dat mensen nog geen partner hebben."

Goede redenen, zou je denken. "Maar het is ook een bepaalde sociale norm, die vroeger misschien minder sterk was. Toen was het normaler om toch een kind te krijgen, ook als je geen aparte kamer had. Kinderen sliepen samen in één kamer. Mensen zijn veeleisender geworden."

Social freezing, wat is het?

Terwijl we het krijgen van kinderen uitstellen, groeit de belangstelling voor het invriezen van eicellen, eicelvitrificatie of ‘social freezing’ genoemd. De techniek bestaat al langer, maar sinds 2011 mag het in Nederland ook om niet-medische redenen. Odine Aandewiel van Stichting Vruchtbaarheid legt uit hoe het werkt.

"Je wordt geboren met al je eicellen. Die worden al aangemaakt op het moment dat je als meisje in de buik van je moeder zit", zegt Aandewiel in Welmoed en de Bevroren Eitjes. Dan zijn er zo’n zes tot zeven miljoen eicellen. "Vanaf dat moment neemt het aantal eicellen af en wordt het alleen maar minder."

Bij de geboorte is al tachtig procent van die voorraad verdwenen en blijven er ongeveer twee miljoen over. In de puberteit zijn dat er nog 400.000 tot 500.000.

Vanaf de eerste menstruatie liggen er maandelijks eicellen klaar in de eierstokken, in zakjes die follikels heten. Eén follikel groeit onder invloed van hormonen en barst open bij de eisprong. Niet-bevruchte eicellen lossen op in het lichaam.

Dat proces herhaalt zich elke maand. Rond je 37e heb je nog zo’n 25.000 eicellen en na je 35e daalt zowel het aantal als de kwaliteit snel. "Je kwantiteit wordt minder, maar helaas ook de kwaliteit wordt minder", aldus Aandewiel. De kans op chromosoomfouten en miskramen neemt dan toe. "Dan heb je meer eisprongen nodig om tot de zwangerschap te komen."

Wanneer je besluit eicellen in te vriezen, worden met hormonen per cyclus meerdere follikels gestimuleerd om te groeien. Hoeveel eicellen uiteindelijk geoogst kunnen worden, blijkt pas in de behandelkamer. Per oogstronde kost de procedure in Nederland tussen de 3.500 en 5.000 euro.

'Een back-upplan'

Maxime Bakker is 35 en na een relatie weer vrijgezel. Zij kiest ervoor om haar eicellen in te laten vriezen. "Ik heb altijd een hele sterke kinderwens gehad. Het is bijna een soort gegeven, 'dat komt later wel'. Maar om me heen heb ik best wat vriendinnen die kinderen hebben, mijn zussen hebben kinderen. Dan krijg je toch stress: ik heb geen tijd om aan te klooien. Als ik iemand ontmoet moet ik gelijk weten: is dit het of niet?"

"'Social freezing is voor mij een back-upplan", vertelt ze aan Welmoed Sijtsma. "Ik heb de tijd om iemand te vinden met wie ik het samen kan doen. En als ik straks een jaar of veertig ben, kan ik nog kiezen: wil ik het toch alleen doen?"

Afhankelijk van je leeftijd wordt geadviseerd om tussen de vijftien en twintig eicellen in te vriezen om later een redelijke kans op een kind te hebben. "Ik hoor niet zoveel mensen die in één keer vijftien tot twintig eitjes eruit halen", vertelt Maxime. Daarom besluit ze tot twee oogstrondes. "Een vriendin zegt: ik zou het ook wel willen, maar ik heb het geld niet. Het is dus ook wel een soort elitespel."

Wil je meer weten? Welmoed en de Bevroren Eitjes is nu in zijn geheel te zien op NPO Start en wekelijks op woensdagavond, om 21:10 op NPO 3.