Generaal Bouwmeester over verwoesting stuwdam: Rusland en Oekraïne kunnen beide belang hebben bij ontregeling
Generaal Han Bouwmeester is "heel voorzichtig" met het aanwijzen van de dader van de vernietiging van de stuwdam bij Nova Kachovka in Oekraïne. "Rusland beschuldigt Oekraïne, en andersom. Dus heel zeker weten we het niet", zegt hij in Goedemorgen Nederland. Hij vermoedt dat het gedaan zou zijn om af te leiden van het langverwachte tegenoffensief van de Oekraïners, en hier zouden beide landen volgens hem belang bij kunnen hebben.
De belangrijke stuwdam is afgelopen nacht opgeblazen, en de daad is nog niet opgeëist. Beide partijen maken melding van explosies. Eén ding is zeker, zegt Bouwmeester, en dat is dat het een humanitaire ramp wordt. "Meer dan tachtig dorpen zullen onder water gaan lopen, dat is te verwachten", zegt hij. "En dat zou wel eens gedaan kunnen zijn om de aandacht verder van deze oorlog af te leiden."
Niet alleen de dam bij de door Russische troepen gecontroleerde stad Nova Kachovka zou zijn opgeblazen, maar ook de aanliggende elektriciteitscentrale. Door de damdoorbraak kan de watertoevoer naar het door Rusland geannexeerde schiereiland de Krim en de kerncentrale van Zaporizja in gevaar komen. Dat laatste kan leiden tot problemen met de koeling van de kernreactoren.
Op beelden is te zien dat een grote hoeveelheid water de gebieden rond de stad Nova Kachovka in stroomt. Er worden mensen geëvacueerd, al is nog niet te overzien hoe groot de schade zal zijn.
Volgens Amerikaanse experts zullen dit weekend de eerste contouren zichtbaar worden van het lang aangekondigde tegenoffensief van de Oekraïners, zegt Bouwmeester. "En het kan zomaar eens zijn dat nu de aandacht daarvan afgeleid wordt, en dat men probeert op die manier de zaak te ontregelen. Maar heel veel zekerheid hierover hebben we natuurlijk nog niet."
Belang voor beide landen
Beide landen zouden hier volgens Bouwmeester belang bij kunnen hebben. "Voor Oekraïne zou het kunnen betekenen dat dit een afleidingsmanoeuvre is", legt hij uit. Maar: "Aan de andere kant kun je bijna hetzelfde argument voor Rusland gebruiken. Want dat land wil natuurlijk hebben dat Oekraïne nu alle inspanningen moet gaan verrichten richting die dam en richting die humanitaire ramp die zich daar gaat onttrekken."
Mogelijk moet Oekraïne ook troepen onttrekken aan hun offensief, wat voor het land van president Volodimir Zelenski weer niet voordelig zal zijn, zegt Bouwmeester.
'Niet heel aannemelijk dat Oekraïne dit doet'
Als Bouwmeester dan toch een dader moet aanwijzen, geeft hij aan dat het "niet heel aannemelijk is dat Oekraïne dit doet", niet in de laatste plaats omdat de eigen bevolking hier zwaar mee getroffen wordt. "Het meest aannemelijke is dat Rusland dit gedaan heeft en dat Oekraïne hier toch het slachtoffer van wordt." Ook omdat Zelenski een spoedvergadering heeft belegd van de Nationale Veiligheidsraad om de noodsituatie te bespreken.