Ruimtecriminoloog: we moeten nu nadenken over conflicten en criminaliteit in de ruimte

Nu er door SpaceX openlijk wordt gefantaseerd over passagiersvluchten naar mars, wordt het tijd om na te denken over misdrijven die in de ruimte gepleegd kunnen worden en de gevolgen daarvan. Dat zegt criminoloog Yarin Eski van de Vrije Universiteit Amsterdam in het NPO Radio 1-programma Het Misdaadbureau. “Drugscriminaliteit maar ook verkrachting, het kan zich straks voordoen in de ruimte.”

Passagiers van ruimtevluchten zitten straks in kleine ruimtes voor een lange periode met elkaar opgescheept. Volgens Eski liggen er allerlei gevaren op de loer. “Mensen kunnen doordraaien. Je handen en nagels worden dan wapens. Het is voor de criminologie belangrijk om te onderzoeken of criminogene factoren hetzelfde zijn in de ruimte als op aarde, of dat de kleine ruimte in de ruimte eraan bijdraagt dat mensen iets doen wat niet mag.”

Volgens Eski is de totale afzondering van de buitenwereld in de ruimte vergelijkbaar met situaties in gevangenissen en onderzoekers die op Antarctica verblijven. “Je wordt gek van elkaar en je weet niet wat je elkaar aan kan doen. Het is niet gek om te bedenken dat dit soort dingen ook kunnen gebeuren op andere plekken dan de aarde”, zegt de ‘ruimtecriminoloog’. “Laten we daar vooral veel onderzoek naar doen.”

Hij waarschuwt dat ook machtsmisbruik in ruimteschepen op de loer ligt, omdat passagiers sterk afhankelijk zijn van de bemanning aan boord.

‘First space crime’

Tot dusver zijn ongeveer 700 mensen in de ruimte geweest. “Bijna was het eerste geval van een misdrijf in de ruimte al bekend. Een Amerikaanse astronaut, Anne McClain, werd er door haar ex van beschuldigd vanuit het International Space Station in de bankgegevens van haar partner te hebben gekeken. Dat was een valse beschuldiging, maar in Amerika schreven de kranten over de ‘first space crime ever’.”

“De vraag is: weten we wat er allemaal in de ruimte is gebeurd?”, zegt Eski. “Wat nou als één persoon iets heeft gedaan wat echt niet mag, zoals agressie aan boord van een ruimteschip.”

Eski vindt het “frappant” dat er nog geen onderzoek wordt gedaan naar mogelijke criminaliteit in de ruimte. Hij waarschuwt dat een misdrijf op het International Space Station (ISS) zelfs kan uitmonden in een geopolitiek conflict. “Aan boord van de ISS zou een gevecht kunnen ontstaan tussen een Amerikaanse en Russische astronaut. Laten we dan die Russische astronaut in Amerika veroordelen, of de Amerikaanse astronaut in Rusland? Op dit moment willen ze allebei denk ik niet in een proces in het andere land.”

“Alles wat in de ruimte gebeurt, kan zo ook vrij snel een geopolitiek probleem worden. Daar hoor ik heel weinig over, terwijl het realistisch is in de toekomst”, zegt Eski. Om conflicten op ruimtereizen te voorkomen pleit hij voor het verplicht maken van trainingen voor passagiers van commerciële ruimtevluchten.

Oorlog op de maan?

Eski denkt dat er in de toekomst zelfs conflicten kunnen ontstaan op de maan en later op mars. “Als we straks naar de maan gaan, gaan we delen claimen. Welk stuk maan is van wie? Dan zullen er ook conflicten gaan uitbreken, maar dan tussen landen. Dan ga je richting oorlog.”

Hij herhaalt zijn boodschap: we moeten nu nadenken over conflicten die in de ruimte kunnen ontstaan. “Er zijn casussen aanstaande, heel binnenkort, waar we echt over moeten nadenken. We moeten wijsheid creëren voordat het gebeurt. We hebben de luxe om before the act onderzoek te doen, in plaats van after the act, zoals in het maritieme domein en het luchtvaartdomein is gebeurd. Laten we dat niet doen met het ruimtedomein. We moeten hier serieuze aandacht aan besteden.”

Heeft u een vraag over misdaad? De onderzoeksredactie van Het Misdaadbureau beantwoordde eerder al vragen als ‘Hoe vaak wordt er gestolen bij de zelfscankassa?’, ‘Waarom worden vrouwen verliefd op mannen in de gevangenis?’ en ‘Heeft het zin om aangifte te doen van fietsendiefstal?’ Heeft u ook een vraag, stuur die dan het liefst als audio-bericht naar Het Misdaadbureau via 06 57 83 28 94. Wie weet wordt jouw vraag behandeld in de volgende uitzending!

Luister iedere vrijdagavond tussen 19.00 en 20.00 naar Het Misdaadbureau op NPO Radio 1. Of luister het WNL-programma terug als podcast, via je favoriete podcast-app. 

Scan de QR-code om het nummer op te slaan

Door: Peter Visser