Lof, kritiek en blijdschap: wisselende reacties op slavernij-excuses kabinet

De reacties op de officiële excuses voor het slavernijverleden van het kabinet zijn wisselend: blijdschap, lof, maar ook ontevredenheid en kritiek. De emoties over en door de woorden van premier Mark Rutte lopen uiteen.

Vanuit het Nationaal Archief in Den Haag bood Rutte maandag excuses aan voor de rol van de Nederlandse staat in het slavernijverleden. De Tweede Kamer heeft overwegend positief gereageerd op deze historische toespraak. Zo ziet BIJ1-fractievoorzitter Sylvana Simons de excuses als handreiking. "Voelen dat dat inzicht echt is ingedaald, uit de mond van iemand die anderhalf jaar geleden nog zei: ik zie daar geen heil in, is waardevol", zei ze bij Op1 maandagavond.

Tekst gaat verder onder de tweet.

Veel belangenorganisaties hebben echter het gevoel dat de "excuses erdoorheen zijn gedrukt". Dat zeggen in ieder geval de zes Surinaamse organisaties die vorige week naar de rechter stapten om de nationale excuses uit te stellen naar 1 juli 2023. "Je ervaart in psychische zin dat Mark Rutte de baas is en wil zijn. Hij bepaalt voor de nazaten van het slavernijverleden wanneer de excuses zullen zijn. Dat is pijnlijk, koloniaal en achterhaald", laat de vertegenwoordiger van de organisaties Hannah Belliot weten.

President van Suriname Chan Santokhi heeft "goede nota" genomen van de uitspraak, maar wees ook op de onvrede over de eenzijdige werkwijze van het kabinet. "Het slavernijverleden is een donkere bladzijde in onze geschiedenis en een gezamenlijke aanpak vanaf het begin, was aannemelijker geweest om samen te werken naar een moment van eer en herstel", aldus Santokhi in een verklaring. "Het treffen van de voorbereidingen voor het aanbieden van excuses, is namelijk even belangrijk als het in de praktijk daadwerkelijk aanbieden van deze excuses."

'Excuses primair positief ontvangen'

Fractievoorzitter van het CDA in Den Haag Kavish Partiman, zelf op dit moment aanwezig in Paramaribo, heeft de lokale media daar op de voet gevolgd. Hij concludeert dat de slavernij-excuses van het kabinet in Suriname "primair positief werden ontvangen". Kanttekening is wel dat dit pas de eerste stap is, zegt Partiman, maar dat werd ook door de minister-president benadrukt. "Hij zei: het is een komma in plaats van een punt. Dat biedt wel hoop hier."

Tekst gaat verder onder de tweet.

Partiman, zelf Hindoestaans-Surinaams en nazaat van contractarbeiders, verwijt het kabinet niet dat die specifieke groep niet genoemd werd door Rutte. "Het gaat hier om het slavernijverleden. Daar zijn wij terecht geen deel van. De contractanten zijn gekomen na de afschaffing van de slavernij in Suriname om de arbeidsplekken op te vullen die vrijkwamen toen de slaven vrij werden", legt hij uit in Goedemorgen Nederland op NPO 1.

Totale koloniale verleden belicht

De lokale CDA-fractievoorzitter wijst er daarbij wel op dat het zaak is dat er op een gegeven moment gekeken wordt naar het totale koloniale verleden. "En dat daar ook aandacht aan wordt besteed. Ook in het onderwijs en in cultuuruitingen et cetera om te kijken hoe we in het reine kunnen komen met het verleden."

Partiman vervolgt: "De groep die daar het meest mee bezig is geweest, en ook heel terecht, is de groep van de Afro-Surinaamse kant, de nazaten van de tot slaaf gemaakte. En het is gisteren een heel mooi moment geweest om deze excuses in ontvangst te mogen nemen."

De kritiek op de datum blijft staan, zegt de CDA'er. "Die abrupte keuze voor een willekeurige datum heeft wel een hoop chaos gecreëerd. Dat doet wat mij betreft geen recht aan dit zeer gevoelige vraagstuk."

LEES OOK: De dag van excuses voor het slavernijverleden: ‘Een historisch moment’