Psycholoog ziet burn-outs toenemen: ‘Bescherm werknemers tegen toxische werkcultuur’

Psycholoog Thijs Launspach vindt dat de overheid werknemers moet beschermen tegen de “toxische werkcultuur” die volgens hem steeds vaker de norm is. Launspach ziet dat vooral jonge mensen steeds vaker kampen met burn-outklachten, die veelal voortkomen uit een drang om alles goed te willen doen, ook buiten werktijd.

Launspach werpt de gedachte dat jongeren niet meer tegen een stootje kunnen verre van zich. “Ik denk dat millennials en Generatie Z zijn opgegroeid in een wereld waarin er behoorlijk wat druk is om te presteren en waarin je voor je gevoel niet snel goed genoeg bent”, vertelt Launspach, zelf millennial,  in Stand van Nederland: Generatie Next op NPO 2.

“We hebben de drang om bepaalde doelen te halen en een sterk idee over waar ons leven aan moet voldoen. We willen een fantastische baan, zinnig werk, met leuke collega’s. We willen een leuk en rijk sociaal leven, een fantastische relatie, een fantastisch lichaam en ook nog een leuk en prettig karakter. Pas dan hebben we het idee dat we tevreden mogen zijn met onszelf”, zegt de psycholoog.

Daar komt bij dat jongeren steeds vaker eenzaam zijn, zegt Launspach. “Dankzij social media hebben we meer connecties dan ooit, maar we hebben minder verbintenis met anderen. We weten dat eenzaamheid een groot probleem is bij ouderen, maar dat is het ook voor jongeren aan het worden.”

Wetgeving

Van de mensen in Nederland tussen de 25 en 35 jaar kampt 23 procent met burn-outklachten. Dat is een stijging van negen procent ten opzichte van acht jaar eerder (2014). Bij de mensen tussen de 45 en 55 jaar heeft 16 procent burn-outklachten. Op dit moment is de burn-out beroepsziekte nummer één.

Daarom is het volgens Launspach in sommige gevallen goed om te kijken naar bereikbaarheid van werknemers in de vrije tijd, om het gevoel dat je altijd “aan moet staan” tegen te gaan. “Het kan in ieder geval ontmoedigd worden”, zegt de psycholoog. “In sommige landen is er in de wet verankerd dat werknemers na werktijd bijvoorbeeld niet bereikbaar hoeven te zijn.”

‘Hét probleem van deze tijd’

Ook Elwin Wolters van de branchevereniging voor arbodiensten OVAL is voorstander van maatregelen uit Den Haag. “Prestatiedruk is hét probleem van deze tijd. Als we nu niets doen zitten jongeren nu maar ook over tien jaar ziek thuis op de bank”, waarschuwt de branchevoorman.

Hij vindt dat het voor bedrijfsartsen mogelijk moet worden gemaakt om meer aan preventie te doen. “Een bedrijfsarts komt vaak helaas pas in beeld als je eenmaal ziek thuis zit vanwege een burn-out. Het is een wens vanuit de arbodienstverleners om de bedrijfsarts preventief in te kunnen zetten.”

Vissenkom

Rosa Surachno, schrijver van het boek Generatie EI: over falen, hoge verwachtingen en keuzestress: het (hand)boek voor de twintigers en dertigers van nu, kampte in het verleden zelf met een burn-out en vindt dat er meer over gesproken moet worden. Ze benadrukt dat burn-outklachten niet altijd werkgerelateerd zijn.

Surachno was nog student toen haar burn-outklachten begonnen. “Op een gegeven moment zat ik in de auto, het sneeuwde een beetje en voelde me een beetje gestrest, maar dat had ik nog nooit achter het stuur ervaren. Toen overviel mij de paniek en angst. Het voelt dan alsof je totaal de controle verliest over je eigen kunnen en lichaam.”

“Je bent er mentaal nog wel bij, maar heel ver weg, alsof je in een soort vissenkom zit. Je gaat zo lang over je grenzen heen dat een deel van je lichaam wordt uitgeschakeld, een heel eng gevoel. Voor mij was de wereld heel vlak geworden. Ook mijn ouders zagen dat ik afwezig was. Ze konden geen contact met mij leggen”, zegt Surachno.

Zingeving

Volgens Surachno is het hoge percentage aan burn-outs onder jongeren deels te verklaren door een gebrek aan zingeving. “We willen altijd iets doen en druk zijn op een dag”, zegt de schrijfster, die inmiddels volledig is hersteld. “Ik heb nu geen punt op de horizon met wat ik per se moet worden.”

Prestatiedruk is iets waar veel millennials mee kampen. Een op de vijf jonge werkenden krijgt te maken met burn-outklachten. Waarom juist deze generatie en waar ligt de oplossing? Lisette Wellens legt die vraag onder meer voor aan staatssecretaris Maarten van Ooijen (VWS), zelf millennial.

Deze aflevering van Stand van Nederland: Generatie Next bekijk je donderdag om 21.00 uur op NPO 2. Oude afleveringen kun je hier terugkijken via NPO Start. 

Door: Peter Visser