Poetin verder in het nauw: ‘Oekraïne heeft nu echt het initiatief in de oorlog’

De oost-Oekraïense stad Lyman is zondag volgens president Volodimir Zelenski door Oekraïne volledig heroverd op Rusland. Vier maanden lang was Lyman een bolwerk van Russische of pro-Russische troepen in de regio Donetsk. "Oekraïne heeft nu echt het initiatief in de oorlog", zegt kolonel Han Bouwmeester in Goedemorgen Nederland op NPO 1.

De herovering van Lyman volgt slechts een paar dagen nadat de Russische president Vladimir Poetin de vier (deels) door Rusland bezetten Oekraïense regio's Donetsk, Loehansk, Cherson en Zaporizja tot onderdeel van het Russische rijk verklaarde. Ondertussen zijn Oekraïense troepen bezig aan een sterke opmars in het oosten van Oekraïne. Volgens Bouwmeester begint "de samenhang tussen Russische troepen af te brokkelen".

Het verkeersknooppunt Lyman, dat sinds mei in Russische handen was, is strategisch belangrijk, omdat het voor de Oekraïense strijdkrachten een springplank kan zijn voor de herovering van meer plaatsen in Donetsk, zoals het 40 kilometer verderop gelegen Lisitsjansk en Severodonetsk. "Het is nu aan Oekraïne om te kijken waar meer zwakheden zitten in de verdediging van de Russen", zegt Bouwmeester. "Ze moeten de situatie zo goed mogelijk uitbuiten."

Lisitsjansk en Severodonetsk

Zelenski zei zondagavond in zijn dagelijkse videoboodschap dat het niet lang meer zal duren voordat meer Oekraïense steden en dorpen zijn bevrijd. Inmiddels zijn ook de kleine plaatsen Archanchelske en Myroljoebivka in de regio Cherson op Rusland heroverd. Bouwmeester denkt dat Zelenski zijn zinnen nu vooral heeft gezet op Lisitsjansk en Severodonetsk, steden in de oblast Loehansk.

Bouwmeester: "Het zijn twee grote steden die langzaam en pijnlijk in Russische handen zijn gevallen. Ze zijn ook volledig platgebombardeerd. Als Oekraïne die steden vrij snel weet te heroveren is dat qua beeldvorming en psychologische oorlogsvoering heel belangrijk."

Sabotageacties

Ondertussen voeren speciale Oekraïense eenheden sabotageacties uit in door Rusland bezet gebied. "De Oekraïners zijn eigenlijk al voor de oorlog getraind door de Amerikanen. Vanuit de special forces hebben ze allerlei compagnieën opgezet, eenheden van tachtig tot honderd man. Ze houden zich vooral bezig met het ontregelen van de Russen in bezetten gebieden."

"Ze plegen sabotageacties en hangen billboards op met de boodschap: wij komen voor jullie", vervolgt de kolonel. "Ze proberen spullen van de Russen te stelen en brengen troepenbewegingen in kaart. Ook proberen ze collaborateurs op te pakken en te liquideren. Je ziet dat deze eenheden nu heel actief zijn."

Kernwapens

Maar hoe verder Rusland in Oekraïne in het nauw wordt gedreven, des te groter lijkt de kans dat Poetin naar afschrikkingswapens of zelfs kernwapens grijpt. Dreigde de Russische president eerder met de inzet van kernwapens als het voortbestaan van Rusland op het spel staat; inmiddels waarschuwt hij voor de inzet van vernietigingswapens als Russisch grondgebied wordt aangevallen.

Daar bedoelt Poetin ook de geannexeerde gebieden mee, waar hard wordt gevochten, zegt Bouwmeester. Hij wijst er wel op dat Poetin ook dreigde met de inzet van kernwapens na gevechten op De Krim, een schiereiland van Oekraïne dat in 2014 door Rusland werd geannexeerd. Toen daar in augustus zware gevechten plaatsvonden, hield Poetin zijn vinger van de knop.

"Het creëren van percepties en afschrikking is ook een hele belangrijke factor" in deze oorlog, zegt Bouwmeester over de kernwapendreiging. "Natuurlijk moeten we zorgvuldig zijn en iedere keer dat hij dreigt met inzet van afschrikkingswapens en nucleaire wapens moet je daar heel serieus naar kijken. Maar het is ook een vorm van retoriek."

LEES OOK: Dit is wat Poetin nog kan doen ‘om te redden wat er te redden valt’