Kan Duitsland na vertrek Merkel blijven investeren in Europa?

Angela Merkel neemt vandaag officieel afscheid als bondskanselier van Duitsland. Maar liefst zestien jaar zwaaide zij de scepter in Duitsland en zal woensdag het stokje overgeven aan Olaf Scholz. De opvolger van Merkel krijgt direct te maken met een lastig vraagstuk: investeren in Europa.

“Zij is eigenlijk een crisiskanselier geweest”, vertelt directeur politieke zaken HCSS Han ten Broeke in Goedemorgen Nederland op NPO 1. “Niet alleen voor Duitsland, maar vooral ook voor Europa.” Ten Broeke noemt enkele voorbeelden. “De financiële crisis, de bankencrisis, Griekenland.”

‘Past niet bij haar’

Ook op internationaal beleid liet Merkel zich gelden volgens Ten Broeke. “Bijvoorbeeld toen de crisis uitbrak in Oost-Oekraïne. Zij was ook degene die in Wit-Rusland als eerste had bijgedragen aan dat het erna weer wat rustiger werd. De vluchtelingencrisis, met haar beroemde uitspraak ‘wir schaffen das’. En ze heeft twee jaar geleden vriend en vijand verrast met het coronafonds. Waar zij nadrukkelijk op heeft aangedrongen. En ‘vriend’ Nederland moest het been bijtrekken om daarmee akkoord te gaan.”

Ten Broeke vertelt dat Merkel nooit voorop liep, want “dat past niet bij haar”. Maar “vanuit een bescheiden positie heeft zij ervoor gezorgd dat Europa weer door kon gaan”. Wat zij dan financierde met de grote Duitse economie.

Kritiek

Toch heeft men ook kritiek gehad op Merkel, vooral vanuit Duitsland zelf. “Zij heeft zelf niet veel hervormd”, legt Ten Broeke uit. “Duitsland is veel achterstallig onderhoud. Als wij als Nederlanders naar Duitsland gaan verbazen wij ons in negatief opzicht over hoe ‘achterlijk’ het land is als het bijvoorbeeld gaat over 3G (mobiel internet, red.). Wij praten al over 5G. Of in een café, daar vragen zij nog altijd ‘betalen met kaart of contant’. Wij betalen bijna allemaal met onze telefoon.”

Kritiek of lovende woorden. Hoe dan ook was Merkel een politicus die op de achtergrond bleef, maar wel veel voor elkaar kreeg. Ten Broeke verklaart dat het te maken heeft met haar achtergrond, die zij “nooit verloochend heeft”. “En daar verwees zij ook naar bij haar vertrek.”

Europa

Merkel kreeg vooral in Europa veel voor elkaar. Volgens Ten Broeke is dat een trekje van Noord-Duitsers, die “streng op de centjes, maar ruimhartig naar Europa zijn”. Ten Broeke vraagt zich af of Duitsland zich dat in de toekomst nog kan veroorloven. “Merkel heeft er heel veel mee kunnen redden en ook veel Europese overeenkomsten mee kunnen afdwingen. Alleen ook de Duitse begroting gaat allerlei problemen krijgen.”

Dus rijst de vraag of Duitsland, onder leiding van Scholz, die ook uit Noord-Duitsland komt, nog wel rijkelijk kan blijven investeren in Europa. Mogelijk is de Duitse pensioenvoorziening namelijk een doorn in het oog. “Die is niet één, twee, drie verzekerd”, zegt Ten Broeke. “Wat dreigt is dat Duitsland straks een derde van wat zij uitgeven op de rijksbegroting, moeten uitgeven aan de pensioenen. Dus is de vraag of er nog genoeg overblijft om Europees wat bij te dragen.”

LEES OOK: Afscheid Merkel nadelig voor Nederland? ‘De relatie met Duitsland zal minder gunstig worden’

Door: Vick ten Wolde