Formatie gaat komende dagen verder in afgesloten setting: ‘Bedoeling is om echt meters te maken’
Partijleiders Mark Rutte (VVD), Sigrid Kaag (D66), Wopke Hoekstra (CDA) en Gert-Jan Segers (CU) beginnen vandaag aan een overlegmarathon van drie dagen op landgoed de Zwaluwenberg in Hilversum. Ze onderhandelen over de voorwaarden voor de komst van een nieuw kabinet.
"De bedoeling is om echt meters te maken", zegt parlementair commentator voor De Telegraaf Wouter de Winther in Goedemorgen Nederland op NPO 1. "De afgelopen tijd zag je dat vooral de secondanten met elkaar aan het overleggen waren. Dat was omdat de partijleiders ook andere verplichtingen hadden." Zo hadden Rutte en Hoekstra ministeriële taken te vervullen.
De bedoeling van de afgesloten setting op De Zwaluwenberg is dat de kopstukken zich niet druk hoeven te maken over stemmingen in de Tweede Kamer of overleggen in het kabinet, zegt De Winther. Maar de kans dat er een coalitieakkoord bereikt wordt, is klein. Daarmee wordt dit mogelijk de langste kabinetsformatie ooit. "Daar zijn ze zich van bewust. Maar ik weet niet of het nog veel uitmaakt of het twee of drie maanden langer gaat duren, nu we straks die grens voorbij zijn."
'Stevige inhoudelijke discussies'
Informateur Johan Remkes verwacht de komende dagen "een aantal heel stevige inhoudelijke discussies" te voeren met de partijen aan de formatietafel. Er komen volgens hem ook thema's aan bod waarover de partijen het waarschijnlijk niet makkelijk eens zullen worden. De aanpak van de stikstofcrisis is er daar een van. Maar: "problemen zijn er om opgelost te worden". Hij verwacht op sommige terreinen ook echt knopen te kunnen doorhakken.
Dat laatste beaamt collega-informateur Wouter Koolmees. Volgens hem moeten er meters worden gemaakt, en duurt de formatie al lang genoeg. "Het einde moet nu wel echt in zicht komen." Toch is nog steeds zorgvuldigheid geboden, benadrukt hij.
De afgelopen dagen is een inventarisatie gemaakt van de belangrijke vraagstukken waar in de formatie over gesproken moet worden. Daar zijn naast de secondanten van de partijleiders ook specialisten uit de fracties bij betrokken geweest. Koolmees zegt dat er inmiddels "goed zicht is op wat de partijen willen".
Medisch-ethische kwesties nu geen struikelblok
De Winther is verteld dat de komende dagen "alles aan de orde komt", zegt hij. "Het bijzondere is wel dat als je naar de medisch-ethische kwesties vraagt, voorheen een explosief onderwerp, er nu wel over gesproken is, maar het geen struikelblok heeft opgeleverd." Verschil in inzicht over medisch-ethische kwesties was de reden voor D66 om in eerste instantie niet te willen deelnemen aan een nieuw kabinet met de ChristenUnie. Een doorstart van het huidige kabinet leek daardoor lang onmogelijk.
Volgens De Winther is het scherpe randje er nu af. "Het is niet zo dat die horde per se nu moet worden genomen. Je hoort dat het over een heleboel andere dingen zal gaan, het hele pallet van dat beperkte reageerakkoord. Die horde die de afgelopen maanden zo hoog werd opgezet, speelt op dit moment eigenlijk niet zo'n grote rol."
'Ze blijven praten'
Voorzitter van werkgeversorganisatie VNO-NCW Ingrid Thijssen heeft het idee dat de partijen "echt bezig zijn" om tot een regeerakkoord te komen, zegt ze in Goedemorgen Nederland. "Er moet een kabinet komen, het land moet bestuurd worden. Deze partijen hebben geen belang bij nieuwe verkiezingen. Daarom moeten ze eruit komen. Ik ben in die zin relatief optimistisch."
De Winther verwacht na vrijdag nog geen doorbraak. "Maar wel in de zin dat ze blijven praten. Op het moment dat een woedende Wopke Hoekstra of Gert-Jan Segers met slaande deuren het landgoed afrijdt, weet je dat het stront aan de knikker is en dat we ons misschien moeten opmaken voor nieuwe verkiezingen. Maar gaan ze in pais en vree uit elkaar vrijdag, dan hebben ze weer een stap gezet op weg naar een nieuw kabinet."
