Verhoudingen tussen Turkije en Nederland opnieuw op scherp: ‘Erdogan gedraagt zich als een sultan’

Nederland ligt opnieuw in de clinch met Turkije. De Turkse president Erdogan droeg de minister van Buitenlandse Zaken het afgelopen weekend op om tien ambassadeurs van verschillende landen Turkije uit te zetten. Daarmee staan de verhoudingen opnieuw op scherp. "Erdogan is een dictator en gedraagt zich als een sultan", zegt rechtsgeleerde Afshin Ellian in Goedemorgen Nederland op NPO 1.

Deze tien ambassadeurs riepen afgelopen maandag in een verklaring de Turkse regering op om zakenman en filantroop Osman Kavala vrij te laten. De zakenman werd opgepakt omdat hij betrokken zou zijn geweest bij protesten in 2013 in het Gezipark in Istanbul. "Het is heel erg uitzonderlijk als je tien ambassadeurs uitzet. Dat is een heel groot internationaal incident vanaf dat moment", zegt Ellian. Als ze het daadwerkelijk doen, want ik moet het nog maar zien of Erdogan dat doet."

'Erdogan is een lafaard'

Want Erdogan is een lafaard, zegt Ellian. "Zoals alle dictators in de wereld. Want hij moet durven om de Amerikaanse ambassadeur uit te zetten, en de Canadese ambassadeur. Dat zijn allemaal belangrijke NAVO-leden", legt hij uit. "Amerika heeft onder Trump bewezen dat het heel goed in staat is om Turkije te destabiliseren, met de dollarkoers en andere zaken, dus hij weet dat hij het niet kan opnemen tegen de VS."

Turkije is lid van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens, benadrukt Ellian. Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens heeft de regering-Erdogan in 2019 al gezegd: laat Kavala vrij. Daaraan heeft de Turkse regering nooit gehoor gegeven. "Die tien landen zeggen niet zomaar: laat hem vrij, ze zeggen: geef gehoor aan het Europees Hof, waarvan Turkije lid is."

Dat gebeurt niet omdat Erdogan simpelweg een dictator is, zegt Ellian. "Hij gedraagt zich als een sultan, hij droomt van een middeleeuws Ottomaans rijk. Het interesseert hem niet wat die landen zeggen, want hij denkt dat hij kan doen wat hij wil en dat niemand hem iets kan aandoen."

'Hij denkt: niemand kan mij iets aan doen'

En dat is een probleem aan het worden, zegt Ellian. "In Turkije kan niemand hem iets aan doen omdat hij een repressief regime tot stand heeft gebracht", legt hij uit. "Honderdduizenden mensen zijn in de afgelopen vier jaar ontslagen, de hele rechterlijke macht en inlichtingendiensten zijn totaal gezuiverd. Om die redenen denkt hij: niemand kan mij iets aandoen."

En dat komt omdat Erdogan een chantagemiddel heeft, legt Ellian uit. "Turkije heeft de buitengrenzen van de Europese Unie.Als je de grenzen open zet komen er waarschijnlijk miljoenen mensen uit onder mer Afghanistan, Afrika en Pakistan richting Europa. Dus Erdgan heeft een middel gevonden: als ze niet naar me luisteren, zet ik de grenzen open. Dan gaan er miljoenen mensen naar Europa."

Daarom is het noodzakelijk om de buitengrenzen van Europa snel te controleren, zegt Ellian. Volgens de rechtsgeleerde zijn we namelijk niet volledig afhankelijk van Turkije wat het bewaken van die grenzen betreft. "Er moeten een totale politiecontrole komen bij buitengrenzen van Europa. Op een gecontroleerde wijze mogen mensen dan Europa binnenkomen, zodat dictators ons niet onder druk kunnen zetten." Ellian vindt dan ook dat de Tweede Kamer en parlementen in andere Europese landen zo veel mogelijk samen moeten gaan werken als het gaat om de beveiliging van de Europese buitengrenzen.

LEES OOK: ‘Erdogan probeert tweedeling in onze samenleving te creëren’